Nguyen Ngoc Hai Moderator

Ngày tham gia: 10 9 2009 Số bài: 1790 Đến từ: Viet Nam
|
Gửi: Năm 7 21, 2022 9:51 pm Tiêu đề: Bà i Cảm nháºn táºp thÆ¡ Thức Äủ Tà n canh |
|
|
Bà i Cảm nháºn trong tác phẩm "Thức đủ Tà n canh" của tác giả DÆ°Æ¡ng Hồng. . . .
BÀI CẢM NHẬN. . . .
(Nháºn xét vá» thi phẩm Thức đủ Tà n canh)
Ở đây chúng tôi chỉ xin được trÃch lược lại thi phẩm chủ Ä‘á» của táºp thÆ¡ nà y Thức đủ tà n canh mà chÃnh tác giả DÆ°Æ¡ng Hồng đã ngẫm nghÄ© ra. . .Cho dẫu là má»™t bà i thi ca nhÆ°ng chúng tôi cÅ©ng đã lấy đó là m má»™t chủ Ä‘á» của toà n bá»™ táºp sách nhá» nà y. . .
Nếu cuốn sách nhá» Thức Äủ Tà n Canh nà y mà ai đó Ä‘ang cầm trên tay mình thì đó là mùa hè Ä‘ang vá» - và đã Ä‘i qua – nếu nói vá» dÄ© vãng cách đây mấy mÆ°Æ¡i năm vá» trÆ°á»›c – đó chẳng qua là những dấu tÃch Ä‘á»i mà chÃnh tác giả vẫn còn ghi lại nÆ¡i đây cho mình những lÆ°u niệm hoà i nhá»›; nà o là sân trÆ°á»ng; nà o là những tà áo trắng tinh còn phất phÆ¡ trÆ°á»›c những ngá»n gió mà có ai đó gợi nhá»› lại chÃnh những tà áo bay bay ấy – đã má»™t đôi lần là m rung Ä‘á»™ng và xao xuyến vá»›i những tâm hồn còn mang nặng tÃnh thi ca Ä‘á»i nhÆ° thế ?
Chúng tôi xin được trÃch lại những Ä‘oạn nguyên văn của bà i thi ca ấy của tác giả . . .
Cánh gió đêm vá» nÆ¡i vùng xa của cuá»™c Ä‘á»i mà có lẽ thi nhân cÅ©ng đã lấy má»™t nguyên nhân là m tiêu Ä‘á» chÃnh của mình, đêm mùa hè vá»›i những ngá»n gió, những áng mây bay – nhÆ° chÆ°a thầm nói lên cho ngÆ°á»i ở lại má»™t chuyến Ä‘i của ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i của mình những trăn trở… Cái Thức đủ tà n canh mà chÃnh tác giả đã ca lên bà i ca giống nhÆ° tiếng tiêu ai oán trong Vá»ng Nguyệt lầu kia – há»i còn nói lên cho nà ng những lá»i than oán trách ? Mà thôi – cái há»n căm – cái báºp bá»…nh nó hòa quyện và o nhau trong những ná»—i Ä‘au Ä‘ang chồng chất – cái canh dà i kia Æ¡i sao không còn thức đủ những canh dà i hối hả trong đêm khuya táºn mạt mà cứ réo bên lòng ta những ngáºm khúc Ä‘á»i nhÆ° váºy ?
Cái Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng mà ai ai cÅ©ng thức dà i trong đêm vắng má»™t lần mÆ¡ ? thôi thì ta cứ oán trách Ä‘á»i – oán trách lòng – oán trách hoà n cảnh má»™t trong những ná»—i sầu của má»™t mùa hạ Ä‘ang Ä‘i qua…
Thức đủ tà n canh
Gió đêm vỠbước sau hè
Äể cho thá»m vắng cÆ¡n mê sao Ä‘Ã nh
Mây trá»i Ä‘Æ°a dấu ngáºm canh
Äể cho mèo rÅ© cây chanh sau nhÃ
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Không biết giá» nà y hồn thu đã vá» chÆ°a, sao ta nghe giữa lòng chút lạnh căm nà o đó… để rồi con thuyá»n viá»…n xứ Ä‘Æ°a Ä‘i mà chÆ°a thấy bóng ai mỠ…Nếu đêm nay ai đã thức đủ tà n canh mà vẫn không thấy ai hò hẹn mà cứ để cho từng ngá»n gió lạnh căm nÆ¡i chốn tha phÆ°Æ¡ng nà o cứ thổi ùa Ä‘i qua kẻ lòng ? Trá»i đã và o thu chÆ°a nhỉ ? mà sao cứ thấy từng cÆ¡n gió cứ ùa ùa thổi vá» trong đêm vắng ! Có phải mây Ä‘ang Ä‘Æ°a vá» chốn nao mà lòng ngÆ°á»i cứ buông trôi thầm lặng ? để rồi má»™t ngÆ°á»i Ä‘i và má»™t ngÆ°á»i cứ còn ở nÆ¡i đây sao mà còn vắng bóng ? Hồn mây gió thổi tiá»…n Ä‘Æ°a – Sao ngÆ°á»i lặng nÃn nhÆ° thÆ°a cùng ai ? Có lẽ lòng ai cứ nghÄ© ngợi và cứ buông trôi những ý nghÄ© trong cÆ¡n mê ? Nếu má»™ng xanh của ai chÆ°a thấy những đám mù u xanh rá»n kia, thì có lẽ trong đêm khuya vắng nhÆ° thế nà y sao còn cứ vắng bóng hoà i Ä‘i nguá»i nhân gian ?
Có thể nÆ¡i đây là má»™t tuyệt tác mà chÃnh thi nữ DÆ°Æ¡ng Hồng đã lấy từ cảm xúc và nghÄ© ngợi của mình để viết lên thà nh má»™t thi tác nà y… chúng ta có thể nhìn lại má»™t khổ thÆ¡ nhÆ° Ä‘ang bình luáºn… để thấy được cái ná»™i dung của cái cảm xúc nà y váºy ! Nếu nhìn và o và chúng ta cứ cho đây là má»™t thi hữu tuyệt mỹ thì Thức đủ tà n canh nà y đã mang những dấu tÃch và những cái cảm xúc vô và n nhÆ° thế - Thuyá»n Ä‘Æ°a viá»…n xứ là đà gió thu… gợi lên cho chúng ta thấy Ä‘á»i ngÆ°á»i đã vá»™i ra Ä‘i sao mà quá sá»›m ? Rồi Mây Ä‘Æ°a sao lại vắng bà ? Có lẽ bà còn tung tăng tạm đâu trên cõi trần nà y và cứ chu du má»™ng tưởng đâu đó chỉ và i dăm ba phút đồng hồ rồi quay vá» lại nÆ¡i xuất phát của cÆ¡n mÆ¡.. nhÆ°ng nếu có ai há»c hết chữ NgỠđược khi Ä‘ang sống … và rồi chÃnh bà cÅ©ng không thể ngỠđược cõi chu du ấy đã từ từ bay Ä‘i mất khá»i tầm tay và đã tìm vá» má»™t phÆ°Æ¡ng thu nà o rồi… Trong khi chÃnh tác giả cÅ©ng không ngá» con thuyá»n không bến chốn dÆ°Æ¡ng thế nà y cÅ©ng lại bay vá» phÆ°Æ¡ng xa mà nà ng không há» hay biết …
. . . . . . . . . . . .
Mây Ä‘Æ°a sao lại vắng bÃ
Thuyá»n Ä‘Æ°a viá»…n xứ là đà gió thu
Mộng xanh mấy mộng mù u
Khuya rồi sao vắng hồn thu phương nà o
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
NgÆ°á»i đã Ä‘i xa rồi, nà ng đây – con ngÆ°á»i ở lại chÆ°a được vá» nÆ¡i vinh phúc, thế là những giá»t sầu rÆ¡i rá»›t chung quanh bà . Không biết bây giá» là canh thứ mấy rồi nhỉ ? mà nà ng nghẹn lá»i không nói… má»›i ngà y nà o đây – trên dÆ°Æ¡ng gian nà y, nà ng còn khoe đủ những cánh hoa mùa hạ Ä‘á» au của những mùa hè Ä‘ong Ä‘Æ°a vá»›i cái thá»i kỳ khi còn là thiếu sinh ! Những mùa hè còn mang nặng tÃnh trầm uất của cái thá»i non dại và son trẻ- có thể nói khi chÆ°a biết yêu là gì !
NhÆ°ng giỠđây thì vá»›i lứa tuổi khi đã xế chiá»u nà y và vá»›i từng ngá»n gió vẫn cứ Ä‘ong Ä‘Æ°a thổi vá» hay Ä‘i xa… thì nà ng cứ vẫn lấy vá» cho mình những cái buồn Ä‘au trong cõi lòng của chÃnh mình… má»™t khi nà ng chỉ nhuốm cho mình cái sắc áo mà u tÃm hoặc những cÆ¡n mê mà u và ng Ä‘i nữa thì nà ng vẫn chỉ là … má»™t cô gái DÆ°Æ¡ng Hồng của má»™t thá»i đại…
Có thể nói có thể đây là mở đầu cho má»™t canh dà i trong suốt năm canh mà con ngÆ°á»i ta thức đủ nhÆ° thế nà o khi má»™t canh đêm qua Ä‘i thì con ngÆ°á»i ta còn thức trắng vá»›i năm canh dà i thì những cái buồn vui và há»· ná»™ ái ố vẫn hiện ra và thi nhau đè nặng lên vai của con ngÆ°á»i còn ở lại, ở đây chúng tôi muốn nói đến con ngÆ°á»i của tác giả đã bị bao sức nặng đè lên vai của chÃnh mình trÆ°á»›c má»™t linh cá»u mà giữa sá»± chia cắt của hai cõi lòng phải thi nhau mà gánh lấy (chÆ°a nói đến con cái) thế - má»›i nói chÆ°a hết của má»™t con ngÆ°á»i – nhất là con ngÆ°á»i của thi nữ… Mấy năm còn trá»… chuyến Ä‘Æ°a – NgÆ°á»i Ä‘i quạnh vắng mây má» khóc than… ở đây – chúng tôi muốn nói đến ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i của thi nữ vẫn còn đâu đó chút tình dà i vẫn còn luyến lÆ°u nÆ¡i cái trần thế nà y… chỉ còn vá»›i nhau những giây phút hồ hỡi trong thinh lặng; chỉ còn những giây phút quyến luyến bên nhau trong giá» phút cứ cho là cuối cùng nà y váºy… nhÆ°ng má»™t ngÆ°á»i chỉ biết khóc than – còn má»™t kẻ đã nằm im để sắp sá»a hưởng thụ những cái phút cuối cùng còn bên nhau – để rồi ngà y mai vong hồn ngÆ°á»i ấy sẽ biá»n biệt ra Ä‘i vá» nÆ¡i vÄ©nh hằng vong quốc của miá»n xứ Tây phÆ°Æ¡ng cá»±c lạc…
Nhìn lại tấm chân ảnh mà nà ng khoác chiếc áo tÃm nhạt và nhìn vá» phÆ°Æ¡ng xa để vá»›i nụ cÆ°á»i Ä‘Æ°a tiá»…n…ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói mà u tÃm là cái mà u của biệt ly và cái mà u buồn thảm trong Ä‘á»i… vì thế vá»›i cái giây phút Ä‘Æ°a tiá»…n vong hồn của ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i vá» nÆ¡i Tây phÆ°Æ¡ng cá»±c lạc kia có lẽ cái mà u áo tÃm trong lòng mà nà ng Ä‘ang khoác – chÃnh yếu là váºy ! NgÆ°á»i Ä‘i quạnh vắng mây má» khóc than…
. . . . . . . . . . . .
Gió đưa mấy sợi mưa rà o
Thổi qua mấy lốc vÆ°á»›ng và o thá»m xÆ°a
Mấy năm còn trễ chuyến đưa
NgÆ°á»i Ä‘i quạnh vắng mây má» khóc than
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Khi còn trên dÆ°Æ¡ng thế, tại sao con ngÆ°á»i ta cứ buông lá»i dèm pha nhau và nói những lá»i khó nghe váºy ? có lẽ ai ai cÅ©ng thế cả, không hiểu tại sao thi nữ DÆ°Æ¡ng Hồng nà y lại nghÄ© ra cái câu Thức đủ tà n canh nà y để nói lên cho mình cái ná»—i lòng ? Có lẽ chỉ có những ngÆ°á»i hay có cái tâm tình riêng tÆ° của mình và vô tình nói lên nhÆ° thế ? Má»›i qua má»™t khổ thÆ¡ trên đây thôi thì khi vá»›i khổ thÆ¡ nà y ở đây tác giả đã nói đủ năm canh dà i thức trắng… Chiá»u hôm thức trắng canh dà i xót xa… ở đây nà ng Ä‘ang khóc và nà ng nói lên cho mình má»™t lá»i than oán trong các lá»i than thÆ°Æ¡ng xót… hình nhÆ° con tim than oán – và nói rõ để cho ngÆ°á»i nằm đó còn nghe rõ những lá»i than cuối cùng… nà ng than trách; gió khuya vẫn thổi… nà ng còn nghe rõ tiếng là o xà o trên mái nhà lá»i than oán của gió…
Nói đến đây – chúng tôi chợt nghÄ© có lẽ thân pháºn của thi nữ sẽ không còn bóng bẫy và rung Ä‘á»™ng vá»›i hồn thÆ¡ nhÆ° xÆ°a nữa; vì váºy mà tà n canh đêm nay nà ng thức đủ cho trá»n tình trá»n nghÄ©a- rồi từ ngà y mai ấy – có lẽ sau khi chà ng ra Ä‘i để vá» nÆ¡i chốn vÄ©nh hằng, có lẽ thi nhân cÅ©ng tạm gác bút để nghỉ dưỡng mà ngẫm nghÄ© vá» thân pháºn cho Ä‘á»i – vì NgÆ°á»i thÆ°Æ¡ng bạt gió chuyện Ä‘Ã hôm nao - ở đây nhÆ° má»™t lá»i trăn trối cuối cùng của má»™t kẻ khi tiá»…n ngÆ°á»i Ä‘i xa… Tại sao nà ng Tô Thị lại cứ bồng con nhá» tiá»…n chà ng ra Ä‘i nÆ¡i biên ải để dẹp loạn mà có má»™t ngÆ°á»i nghÄ© đến “không có ngà y vá»â€ thôi thì chà ng Ä‘Ã nh Ä‘oạn ra Ä‘i vá» nÆ¡i chốn hÆ° vô nà o đó để tránh mặt chà ng… ?
Còn đây vá»›i thân pháºn của thi nữ DÆ°Æ¡ng Hồng chúng tôi chì thấy thi phẩm Thức đủ Tà n canh nà y nên chúng tôi má»›i nói.. Nếu đêm nay đã vá» và đang vá» vá»›i năm canh dà i đủ vá»›i nà ng thì năm canh dà i nà y có lẽ là đêm cuối cùng để cho hai ông tÆ¡ bà nguyệt còn khóc và xót thÆ°Æ¡ng nhau ? nếu thức đủ những canh dà i – vá»›i thi nhân DÆ°Æ¡ng Hồng có thể là đoạn trÆ°á»ng cuối cùng của má»™t tình yêu thì có lẽ đây là cuá»™c yêu Ä‘Æ°Æ¡ng trong má»™t tình duyên bất táºn ? Còn nếu đó chỉ là những lá»i khóc than của má»™t kẻ Ä‘á»i xót xa cho ngÆ°á»i ra Ä‘i của hai nghìn trùng sống-chết, thì đây là tiếng khóc chỉ bình thÆ°á»ng mà thôi… nhÆ°ng ở đây chúng tôi nháºn thấy cái lá»i ai oán của chủ nhân thi nữ sẽ không là vô tÆ° nhÆ° váºy – mà có có má»™t cái tâm và những lá»i than oán xót xa ấy hầu nhÆ° đã nói lên cho mình những tấm chân tình mà nà ng nghÄ© sẽ không có giấy bút nà o nói lên cho hết…
Năm canh dà i của thi nữ khi ná»—i xót xa và trà o dâng lên má»™t ánh sÆ°Æ¡ng đêm lạnh lẽo… lạnh lẽo không biết đó là những cÆ¡n gió khuya thổi vá» - hay là mà n đêm u tịch ? mà có khi cái lạnh từ trong tâm của con ngÆ°á»i- chỉ có những ai đã nghỉ say sÆ°a và chá»n cÆ¡n mê và o những tiá»m thức thì má»›i không thấy cái lạnh đó thôi… còn những con ngÆ°á»i nhÆ° thi nữ tác giả hôm nay – má»™t khi đã đắm mình và o má»™t cÆ¡n mê Ä‘á»i không muốn – thì cái lạnh lẽo ấy cÅ©ng đã hiện vá» nhÆ° những cÆ¡n mê chợt đến. Äêm khuya nà y – vá»›i đủ năm canh dà i nà y, có khi ngÆ°á»i viết thi phẩm má»›i nháºn thấy Gió Ä‘Æ°a lá thổi mây là - NgÆ°á»i thÆ°Æ¡ng bạt gió chuyện Ä‘Ã hôm nao…
. . . . . . . . . . . .
Äêm vỠđã đủ năm canh
Chiá»u hôm thức trắng canh dà i xót xa
Gió Ä‘Æ°a lá thổi mây lÃ
NgÆ°á»i thÆ°Æ¡ng bạt gió chuyện Ä‘Ã hôm nao
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Chúng ta thá» nhìn lại toà n bá»™ cuốn thi phẩm Thức đủ tà n canh má»™t lần- thì sẽ thấy Ä‘á»i ngÆ°á»i cho dẫu là gì Ä‘i nữa thì những thi phẩm nhÆ° là : Trăng vá» gió ngỡ lao xao; Em Ä‘i rồi; Mây Ä‘i rồi; Vô thÆ°á»ng má»™t cõi; Tình Ä‘á»i cứ mãi; Luân hồi trong mÆ¡ hay là Ngõ dấu hồn xÆ°a. . . . chừng đó cÅ©ng đủ cho chúng ta thấy rằng: tâm hồn ngÆ°á»i thi nữ đâu phải chỉ có thức đủ năm canh tà n để nhìn vá» má»™t giấc mÆ¡ qua ? Mà chúng ta còn nháºn thấy cái vết lăn trầm còn hiện rõ lên đây những mùa hè những tiếng ve – nhÆ°ng bóng hoa phượng chứ đâu phải riêng gì má»™t trong những năm canh để toát lên má»™t vấn Ä‘á» không thôi ! NhÆ° chúng ta đã thấy XÆ°a rồi cảnh cÅ© chiá»u nao - không biết cái buổi chiá»u – những buổi chiá»u đó con ngÆ°á»i tác giả là m gì và ăn ý nhÆ° thế nà o mà chỉ thoáng qua má»™t câu văn trong thi phẩm cÅ©ng đã nói lên cho chúng ta thấy nhÆ° váºy ! Cái thá»i mà con ngÆ°á»i ngẫm nghÄ© – rồi phải xót xa chá»n lá»±a, để rồi Cuá»™c tình mấy kẻ đợi mong kia có là m cho nà ng vừa lòng hay là thất sủng theo từng ngá»n gió Ä‘Æ°a Ä‘á» quay vá» nÆ¡i bến cũ…
Có thể nói đây là má»™t khổ thi ca trà o phúng nhất; khiếm diện nhất; và vô tÆ° nhất trong thi phẩm canh dà i nà y. Nếu Thức đủ tà n canh trong tuyển táºp thi phẩm cùng tên mang nhiá»u nét Æ°u tÆ°, nhiá»u ná»—i buồn và còn những ná»—i xót xa nhân trần thì chúng ta thấy được nhÆ° trong má»™t món ăn Ä‘á»i gồm có những vị chua cay, mặn lạt và má»™t chén nÆ°á»›c mắm cho ngÆ°á»i khách thá»±c phải chan và o. Vị chua cay đó là : Ná»—i nhá»› tà n tro; Ão trắng còn đâu; Phượng Æ¡i; Tháng qua ngà y lại; Bụi phấn lòng ai cứ vẫn hoà i; Biển nhá»›; NghÄ© vá» Thầy. . . Thế nên má»™t ngÆ°á»i thi nhân dá»n món lên mâm cá»— thì chúng ta sẽ thấy đầy đủ các vị mặn; ngá»t; chua; cay. . .. để là m theo thị hiếu của từng nguá»i váºy mà . . . Và vì váºy má»™t khi ngÆ°á»i chủ thi ca dá»n cổ lên bà n ăn – có nghÄ©a là ngÆ°á»i chủ đó đã trình bà y hết các món ăn tình thần của mình lên bà n cho thá»±c khách… Cuá»™c tình mấy kẻ đợi mong . . . đó là những câu chuyện tình trên vai nà ng khi cái thá»i còn son rá»—i – còn con gái.. mà nà ng phải chá»n lá»±a- và Äể câu ân ái trong lòng thức khuya… Bởi vì trong Ä‘á»i ngÆ°á»i ai ai cÅ©ng có má»™t lần chá»n lá»±a cho mình… nhÆ°ng chÃnh thi nhân ở đây đã chá»n lá»±a cho mình “má»™t tiếng sét†để rồi thi nhân cứ lấy đó là m hà nh trang nà ng Ä‘i vá»›i ngÆ°á»i ấy trên cõi Ä‘á»i !
Có thể nói rằng Ra Ä‘i thức đủ năm canh – Hòa chung má»™t chiếu mây trá»i khó phai.. Vì váºy má»™t khi ngÆ°á»i con gái trong câu chuyện tình cuả nà ng có sá»± sinh ly, thì cái cảnh lâm ly đó không thể nói lên thà nh lá»i được; mà chỉ là giây phút im lặng để rá»i sá»± im lặng đó … nhìn qua má»›i thấu hiểu được lòng ngÆ°á»i vô bá» bến trong ná»—i nhá»› xót thÆ°Æ¡ng ! Nếu nói cho cùng khi con ngÆ°á»i thức đủ tà n canh thì cái tà n canh đó nó chỉ có giá trị nÆ¡i cái giây phút lặng thinh của con ngÆ°á»i đó mà không thể nói lên thà nh lá»i được- cho dẫu trong sá»± im lặng đó chúng ta sẽ thấy trong tâm khảm sẽ có muôn lá»i ngá»t ngà o dà nh cho nhau – thÆ°Æ¡ng vá» nhau- nhá»› nhau. . . nhÆ°ng không thể có má»™t tác phẩm nà o viết lên cho kịp và đầy đủ cả … và chúng ta nhìn lại câu cuối trong Ä‘oạn thÆ¡ nà y để thấy rõ cho má»™t Ä‘á»i. . .
. . . . . . . . . . . .
XÆ°a rồi canh cÅ© chiá»u nao
Hồn đưa mây xám gió lao xao lòng
Cuộc tình mấy kẻ đợi mong
Äể câu ân ái trong lòng thức khuya
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Anh Æ¡i- khi biết ngÆ°á»i ra Ä‘i chốn phÆ°Æ¡ng nao mà không thể nói rõ địa Ä‘iểm nÆ¡i đến… nhÆ°ng ngÆ°á»i Ä‘i có lẽ chÆ°a biết mình Ä‘i đâu trong bà i viết thi phẩm Thức đủ tà n canh nà y Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên cho chúng ta thấy được cái cảnh chia xa của hai con ngÆ°á»i mà không thể nà o gặp lại.. để rôi má»™t khi được gặp lại thì chỉ có nÆ¡i miá»n Tây phÆ°Æ¡ng cá»±c hữu kia thôi… nhẹ bÆ°á»›c trăng thia – Hồng nhung tha thÆ°á»›t mây vá» cõi nao – Mây và ng Ä‘Æ°a tiá»…n tình trao xót lòng. . . Chừng đó thôi cÅ©ng đủ cho chúng ta nháºn thấy cái viá»…n cảnh há»™i ngá»™ của kiếp con ngÆ°á»i tháºt là vô song… Cái Ä‘oạn tình hồng kia có trao nhau đến ná»—i mà lòng phải xót xa thì cái câu Ä‘au Ä‘á»›n lòng thia – đó là cái tình hằng hữu má»™t khi con ngÆ°á»i trao Ä‘i nhanh chóng mà không bao giá» thấy tiếc thÆ°Æ¡ng và nhung nhá»›; cái Ä‘au Ä‘á»›n của lòng thia kìa – bao giá» nó cÅ©ng cháºm rãi và nhanh nhẹn khi con ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng tiếc chỉ cần cái nháy mắt là xong tất cả. . .
Ngà y xÆ°a; chúng ta còn nhá»› mối tình chung của nà ng Bạch SÆ°Æ¡ng Thu khi trăn trối vá»›i lá»i trần tình vá»›i chà ng Bảo Viá»…n… Trong khi chà ng Bảo Viá»…n từ từ nhắm mắt để trao thân vá» miá»n đất lạnh và kịp Ä‘Æ°a hồn mình vá» vá»›i thiên thu – thì Bạch SÆ°Æ¡ng Thu đã khóc sÆ°á»›t mÆ°á»›t bên thi hà i của chà ng… nhÆ°ng những giá»t nÆ°á»›c mắt của nà ng Bạch má»™t khi đã rÆ¡i xuống thân thể chà ng Bảo… sau đó chà ng không há» thoát Ä‘i được… cuối cùng có nhiá»u vị lão thà nh lão quân phải vái thân xác của chà ng Bảo cứ mãi ám ảnh nÆ¡i dÆ°Æ¡ng thế nà y trong cÆ¡n nặng ná» và đau Ä‘á»›n. . . các vị lão thà nh má»›i Ä‘Æ°a nà ng Bạch Ä‘i ra nÆ¡i khác – để cho các giá»t lệ sầu trên thân xác của chà ng Bảo khô Ä‘i thì hồn hÆ°Æ¡ng của chà ng má»›i có dịp nhẹ gánh và bay vá» miá»n cá»±c lạc. . .Nà ng Bạch trong cÆ¡n khóc lóc thảm thiết, được má»™t lát nà ng ngất Ä‘i và cÅ©ng hôn mê tráºn. . . trong cÆ¡n mê đó Bạch SÆ°Æ¡ng Thu đã thấy cảnh hồn hÆ°Æ¡ng của chà ng Bảo thoát ra khá»i xác trần và bay vút và o cái không gian trầm lắng nà y . .. Và nà ng Bạch đã biết – ra Ä‘i cÅ©ng cần cho có cái nhẹ vong – để ngÆ°á»i ta thấy được cái cảnh thoát tục và bay vá» nÆ¡i ấy… cho nên chúng ta khi nhìn lại khổ thÆ¡ thứ nà y – mà ngẫm nghỉ: Tại sao khi khóc thÆ°Æ¡ng cho má»™t linh hồn nà o đó – ngÆ°á»i Ä‘á»i không cho ta đến gần nÆ¡i vong linh là vì váºy !
Nếu nhìn vá» thi phẩm Thức đủ tà n canh nà y – chúng ta sẽ thấy trong loạt bà i thi ca cùa táºp thÆ¡ nà y nhÆ°: CÆ¡n mÆ°a hạ; Hạ sầu trong ai; Hoa đã xa rồi; Thu vá» trong Hạ còn chăng nhá»›;m Trăng vá» gió ngỡ lao xao…. Hoặc nhÆ° ở phần cuối – chúng ta nháºn thấy :Äâu rồi áo trắng còn thÆ°Æ¡ng; Chút niệm ngà y xÆ°a; Chiá»u nay má»™t mùa đông; Nắng Hạ; Chết lặng hồn xÆ°a hoặc là Thăm lại trÆ°á»ng xÆ°a . . . . Äó là những loạt bà i mang tÃnh chia xa – nhÆ°ng khi con ngÆ°á»i hôm nay chia xa- ngà y mai còn gặp lại trong niá»m thÆ°Æ¡ng nhá»›, chứ còn Thức đủ tà n canh kia – thì má»™t nhân váºt hôm nay – khi Ä‘ang nói vá»›i ngÆ°á»i đã vãng trong cái nhục nhằn và ly bôi để rồi sau đó sẽ không còn gặp lại chút nà o …
Mây Ä‘á», mây tÃm, mây hồng, mây Ä‘en. . . nhÆ°ng khi Ä‘á» cáºp đến mây và ng Ä‘Æ°a tiá»…n. . . thì lao xao và xót xa trong lòng ngÆ°á»i ở lại… Rồi ngÆ°á»i đâu lòng cứ nỡ lao xao ? Lao xao ở đây là đang trong buồn tủi, trong cái ná»—i Ä‘á»›n Ä‘au, trong cái lo âu, và còn có khi trong cả lo sợ ngáºp ngừng… cho nên theo ý của tác giả đã vô tình cho biết nhÆ° váºy ! Cho nên khi má»—i con ngÆ°á»i, má»—i cá nhân trong má»—i hoà n cảnh khác nhau thì bao giá» cÅ©ng đã có cho mình má»™t cái cảm xúc cả. Ở đây vá»›i tâm trạng của tác giả thì ta má»›i thấy từ cái vô tình lao xao ngỡ ngà ng – Ä‘i đến cái bà ng hoà ng rồi hãi hùng… là nhÆ° thế đấy !
. . . . . . . . . . . .
Mấy khi nhẹ bước trăng thia
Hồng nhung tha thướt mây vỠcõi nao
NgÆ°á»i đâu lòng nỡ lao xao
Mây và ng đưa tiễn tình trao xót lòng
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Äến đây, khi xem tiếp khổ thÆ¡ thứ đến của thi nhân tại DPG nà y… chúng ta má»›i thấy không phải đủ lý do sầu oán của cÆ¡n mê Ä‘á»i mà tác giữa đã Ä‘au xót khôn nguôi… tác giả là má»™t con ngÆ°á»i Ä‘a sầu Ä‘a cảm, nhÆ°ng cÅ©ng có lúc má»™t thoáng cháºp chá»n trong cÆ¡n lốc, để rồi cái con Ä‘Æ°á»ng nà ng Ä‘i tá»›i sẽ bÆ°á»›c qua má»™t lối rẽ khác…Năm canh dà i có ai biết nà ng đã thức đủ vừa năm để rồi cái cung oán ngâm khúc mà nà ng khóc lên và thét vá»™i, để cho con ngÆ°á»i hÆ°Æ¡ng linh kia có nhà n nhủ trở vá» vá»›i cái gì thá»±c tại mà thanh toán hết nợ Ä‘á»i mà con ngÆ°á»i đã là m ra… Nếu nà ng há»i Khuya rồi thức đủ mấy canh – Tình thao thức ấy trăng tà n dÆ°á»›i ao… Khi ngÆ°á»i trần há»i nhÆ° váºy – duy chỉ có vong linh còn nghe rõ và trong cái tâm- nhìn nà ng Ä‘ang bÆ¡ phá» vá»›i những cái thÆ°Æ¡ng Ä‘au NgÆ°á»i khua nhẹ bÆ°á»›c lao xao – Cá» hồng bạt gió xin trao vá» ngÆ°á»i… nghe trả lá»i câu hoà i vá»ng thấy nà ng nhẹ lòng trong cÆ¡n mê tăm tối…nà ng chợt nhÆ° tỉnh giấc trong cÆ¡n say nồng vá»›i ngõ hồn mê đắm; rồi nà ng lặng câm vẻ mặt buồn bả - nhìn vá» hÆ°Æ¡ng linh ngÆ°á»i quá cố nhÆ° nhìn vá» toà n bá»™ ký ức của má»™t thá»i rong ruá»—i mà nhá»› vá» cho má»™t chuổi ngà y câm lặng chợt kéo vá» trong cÆ¡n mê… nà ng nhìn chà ng và chà ng cÅ©ng nhìn nà ng. Má»™t khi trong cái nhìn đắm Ä‘uối kia hiện rõ cho thấy từng cái tâm, cái thức, cái tỉnh, cái ngá»™, cái Ä‘Æ°á»ng. . . . để rồi đâu hÆ°Æ¡ng linh kia chuẩn bị Ä‘i vá» cõi giải thoát… con muá»—i vô tình cắn và o thân xác nà ng trong cÆ¡n say nhằm đánh đổ cho nà ng thức dáºy… té ra – nãy giá» ta đây chỉ là mÆ¡ mÆ¡ mà ng mà ng. . . ChÃnh cái mÆ¡ mÆ¡ mà ng mà ng đó nà ng nhìn lại cảnh váºt Ä‘Æ°a tiá»…n lần cuối cho má»™t hÆ°Æ¡ng hồn sắp Ä‘i xa. . . Nhìn ra phÃa con trai thì cÅ©ng Ä‘ang còn ngủ vùi nhìn vá» bên kia, má»™t thân tà n cô quạnh cÅ©ng Ä‘ang ôm lấy tấm má»n và ngủ vùi… tất cả đã say ngủ - nhÆ° Ä‘ang vùi và o giấc mÆ¡ Ä‘á»i buông dại Ä‘ang ru lấy từng con ngÆ°á»i… chợi nhiên nà ng nghÄ© tá»›i thân pháºn của nà ng, rồi từ đây bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i mà nà ng sẽ Ä‘i qua và bÆ°á»›c tá»›i sẽ còn có ai để cùng nằng say giấc má»™ng thu ? Từ đây có còn nhÆ° những ngà y đã qua- trong cÆ¡n say giấc tình tá»±, nà ng còn có ai để vui buồn và chia sẻ còn những tiếng cÆ°á»i nói – những lần khóc than- những ná»—i trăn trở - những lo âu, muá»™n phiá»n… trong nhà nà ng biết chia sẽ cùng ai, hay là đợi đến cÆ¡n mÆ¡ vá»â€¦
Có những ai khi cÆ¡n mê vá» - ngÆ°á»i thì khóc – kẻ thì cÆ°á»i nói, ná»—i vui hiện rõ những ná»—i buồn của kẻ Ä‘ang trong cÆ¡n mÆ¡, có còn cùng ai để chia sẻ NgÆ°á»i Ä‘i bặt chốn phÆ°Æ¡ng nà o - Ôm theo dang dở chiêm bao không tròn – Gió vá» thoáng vá»™i Ä‘Æ°a nhanh- Nhà nh chanh quả mÃt tranh nhau Ä‘Æ°a vá» - NgÆ°á»i vá» sau bức mà n the- Trống xoa hồi cúc Ä‘oạn trÆ°á»ng trăng thanh… Chúng ta chỉ biết và còn mong nhá»› giùm cho nà ng thá»±c tỉnh trong cÆ¡n say giấc; nà ng im lặng, nÃn câm… để hÆ°Æ¡ng hồn ngÆ°á»i cố nhân được tá»± nhiên ra Ä‘i xin được ngá»± trị vá» nÆ¡i diá»…m phÆ°á»›c. . .
. . . . . . . . . . . .
Khuya rồi thức đủ mấy canh
Tình thao thức ấy trăng tà n dưới ao
NgÆ°á»i khua bÆ°á»›c nhẹ lao xao
Cá» hồng bạt gió xin trao vá» ngÆ°á»i
. . . . . . . . . . . .
(Dương Hồng)
Má»™t khi mà con ngÆ°á»i ta lấy lại được niá»m tin yêu trong muá»™n mà ng thì có phải chăng đó là má»™t cÆ¡n mê hối tiếc mà con ngÆ°á»i đó đã tá»± nháºn và buông ra nhÆ° thế. . . Má»™t khi mà con ngÆ°á»i ta nhìn lại – khi mà câu chuyện lịch sỠđã xô đẩy con ngÆ°á»i và cuá»™c Ä‘á»i Ä‘i xuống những hố sâu – thì ngÆ°á»i ta còn nhìn lại và còn nhìn ra cái sai và cái tráºt của mình – có lẽ đây là má»™t thi phẩm mà chÃnh tác giả đã chá»n là m tác phẩm vô giá của mình trong loạt bà i mùa hè nà y, nếu nói vá» mùa hè mà chỉ có hoa phượng Ä‘á»- chia tay rồi luyến nhá»› vô vá»ng. . . tất cả chỉ là mÆ¡ hồ và mong manh má»™t tÃnh cách thái quá không thôi. . . mà phải nhìn nháºn rằng: đằng sau phÃa khoảng trống đó – vẫn còn có những Ä‘iểm cần quan trá»ng hóa trong Ä‘á»i mình – khi má»™t con thuyá»n buồm, má»™t chuyến xe, hay má»™t cảnh váºt nà o đó. . . khiến cho ta Ä‘i được, thì các chuyển Ä‘Æ°a má»™t lần nÆ¡i hè phố từ năm ấy đã có má»™t sá»± luyến nhá»› luyến thÆ°Æ¡ng nhÆ° năm nà o, má»™t ngÆ°á»i Ä‘i – và ngÆ°á»i ở lại – đó là cái quy luáºt tá»± nhiên nÆ¡i con ngÆ°á»i chúng ta. . . Nếu nhìn qua những lần dạ khúc qua Ä‘i nhÆ°: Chia tay mùa hạ; Có má»™t mùa hạ, Mối tình hoa phượng. . . thì má»›i thấy được cái hồn nhiên nÆ¡i con ngÆ°á»i của chúng ta trÆ°á»›c má»™t viá»…n cảnh quá xa rồi. . . câu chuyện chia ly – hầu nhÆ° chÆ°a bao giá» ai nÃu kéo lại được, để rồi từ đây trong cái nhìn nhung nhá»› trÆ°á»›c má»™t ngÆ°á»i ra Ä‘i mà không mấy xót thÆ°Æ¡ng kia nhÆ°ng cái luyến ái tháºt huyá»n diệu. . . Ở đây chÃnh thi giả của khúc tình ca mùa hè trong má»™t đêm canh dà i đã lá»™ rõ cho chúng ta thấy được ná»—i buồn trong cái chia ly ngẫu nhiên nhÆ° thế. . . Äể rồi nà ng trở vá» trong hồi giấc chiêm bao; ngÆ°á»i còn được sá»± nâng đỡ của má»™t tình yêu nà y váºy . . .
Ở đây nà ng Ä‘ang Ä‘i vá» nhà – nhÆ°ng còn có má»™t tấm chân tình mẫu tá» cho đỡ lòng; nà ng Ä‘i vá» thì trá»i tối và cái yên ủi mà nà ng có – là còn con, đứa con mà nà ng qua bao ngà y tháng cÆ°u mang má»›i có được…
Bóng chiá»u tối dần nhÆ° canh dà i vất vưỡng từng ngá»n gió Ä‘Æ°a hèo qua khung cá»a nhá»; nhÆ°ng may mà tối nay trá»i có trăng – nhÆ° còn báo cho nà ng biết cái ná»—i nhá»› triá»n miên nhÆ° không thôi vá»›i má»™t tình ca nhÆ° tình ca của mùa hạ hôm nà o…Cái hồn thÆ¡ Thức đủ tà n canh trong cuốn táºp – nhÆ°
thức tỉnh cho những ai vẫn còn mang nặng những nỗi nhớ xa xăm nà o ?
. . . . . . . . . . . .
Thuyá»n tình Ä‘Æ°a tiá»…n ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng
Äể ngÆ°á»i ở lại biết phÆ°Æ¡ng nà o chá»
Chuyện Ä‘á»i cứ ngỡ là mÆ¡
Buồng the còn giá như thơ trong lòng . . .
Dương Hồng (Lại một mùa Hè)
Äến đây chúng tôi có thể được xin phép quý Ä‘á»™c giả má»™t lá»i nói – là cho chúng tôi tạm ngÆ°ng bút vì nếu nhìn lại toà n bá»™ xấp thi văn đã chá»n lá»±a và khi cho lên đây, thì có lẽ thi tác Chia tay mùa hoa phượng mà chúng tôi cÅ©ng đã sắp lên rồi – váºy thì lá»i chia tay mà chúng tôi đã cố ý nói lên đây – cÅ©ng nhÆ° lá»i chà o ly biệt của má»™t tác phẩm váºy… khi nói lên Ä‘iá»u nà y không ai trong chúng ta khó mà có thể nói lại lá»i tiá»…n Ä‘Æ°a của mấy chục năm vá» trÆ°á»›c cÅ©ng trong những mùa hạ nhÆ° thế nà y, lòng ngÆ°á»i không thể không xuyến xao vá»›i những lá»i ru buồn – những lá»i ru thấu hiểu trăm năm mà những háºn thù của lòng ngÆ°á»i chÆ°a thể nà o phai nhanh được; ở đây đôi khi con ngÆ°á»i ta còn phải tấu lên khúc Ä‘oạn trÆ°á»ng để rồi trong mình mang mối háºn ngà n năm…
Cho dẫu ai đó có nói lên- hay chÆ°a nói lá»i chia tay của má»™t mùa hè trong Ä‘á»i… phải chăng âu đó cÅ©ng là má»™t kiếp Ä‘oạn trÆ°á»ng trăn trở của Ä‘á»i ngÆ°á»i; chim bạt gió Ä‘Æ°a ai vá» nÆ¡i có những mùa hạ Ä‘i qua; nhÆ°ng rồi có mÆ¡ mà ng thấy được cái hình ảnh của ngÆ°á»i xÆ°a mà khi nói ra đây cÅ©ng là má»™t lá»i trăn trối bâng quÆ¡ ? Câu trả lá»i có thể cÅ©ng chÆ°a có tầm mức khả năng. . . và vá»›i những lá»i cảm xúc nhÆ° thế nà y, khi chúng tôi đã nói lên đây có thể thay cho những con ngÆ°á»i Ãt nói má»™t khi cánh mùa hạ đã quay vỠ…
Vá»›i Thức đủ tà n canh của thi nhân DÆ°Æ¡ng Hồng hôm nay mà chị đã cất lên đây những lá»i nói – giống nhÆ° lá»i giã biệt má»™t thá»i và má»™t Ä‘á»i thiếu sinh của mình đã Ä‘i qua… thì đây là có thể là lá»i cuối cho nhau trong cuá»™c Ä‘á»i nà y- Và có Thức đủ suốt má»™t canh dà i trong Ä‘á»i má»›i thấy được hết niá»m trăn trở của chÃnh mình… Váºy đó – cuá»™c Ä‘á»i là nhÆ° thế và còn có những lá»i nói…
____________
Nguyá»…n Ngá»c Hải
Nhóm Văn bút Trùng Dương [/img][/url][img][/img]
|
|