lmm Moderator


Ngày tham gia: 16 8 2008 Số bài: 5900
|
Gửi: Bảy 2 27, 2010 8:27 pm Tiêu đề: Äứng Trên Cầu Nhìn Lại |
|
|
ÄỨNG TRÊN CẦU NHÃŒN LẠI
- ViêÌt theo tâm sự một người baÌ£n
Biển đổi non dời ta đi đâu
Thanh xuân như nươÌc chảy qua cầu
Ta gom phâÌn cũ hương xưa laÌ£i
Äể khoÌc cho vừa cuộc bể dâu
T.H.T.
1.
Sau 40 năm Ä‘i biá»n biệt, hai vợ chồng thằng bạn thân dẫn nhau vá» thăm quê hương và ghé thăm TâÌn. Bước chân và o nhà , nhìn quanh nhìn quất, ngÆ¡ ngác. Bá»™ salông rách toe, cái tá»§ chè bạc phếch, bức tưá»ng trắng loang lổ mốc meo vì mưa tạt gió lùa, ná»n gạch hoa cÅ© mèm và ng khè. Nó lắc đầu bảo:
- Mà y vẫn như cÅ© sao? Nhà cá»a chẳng có gì thay đổi cả! Sao lạ váºy? Sao tệ váºy? Dạy dá»— 40 năm, 50 năm để đâu hết? Ở bên Mỹ, vợ chồng tau nghe nói mà y giaÌ€u lăÌm mà ! Sao thấy xÆ¡ rÆ¡ tồi tệ thế nà y?
Äến đứng cạnh cá»a sổ, nhìn ra ngôi vưá»n cây cối ngã nghiêng, xÆ¡ xác lá rụng, sân nhà chá»— đá lởm chởm, chá»— cát trắng và ng, nó lẩm bẩm:
- Lạ tháºt! Không thay đổi gì cả! Chẳng khác cách đây 40 năm. Thằng nà y là m ăn gì kỳ quái thế? Xem kìa, chung quanh nhà lầu ngưá»i ta má»c lên san sát, láng cóng, cổng sắt, balcon sắt, cá»a cuốn, mái vòm đẹp đẽ, sang trá»ng. Nhà mà y thì cứ lụp xụp cá»a ván mái tôn không ra gì cả!
Chợt nhìn thấy chiếc xe gắn máy dá»±ng cạnh cây đà o, chiếc xe Honda dame 68 ngà y nà o nó dẫn TâÌn Ä‘i mua tại tiệm Hòa Khanh đưá»ng Phan châu Trinh ÄN, nó kêu lên sá»ng sốt:
- Æ i chao! Mà y còn Ä‘i chiếc xe cà tà ng nà y sao? Tau tưởng đã cho nó và o bảo tà ng viện lâu rồi chứ! Ngưá»i ta lên Limousine, BMK, Rolls-Royce….. láng bóng, má»›i toanh, hay tệ lắm cÅ©ng Dream, Future, Wave, …. mà mà y cứ cỡi trên chiếc xe cổ lổ nà y sao?! Vứt mẹ nó Ä‘i. Cho các tiệm bán sắt thép phế liệu cho rồi!
Nhìn vẻ mặt bình thản, lặng lẽ cá»§a TâÌn, nó quay qua vợ TâÌn:
- Nó đèo chị Ä‘i trên chiếc xe nà y mà chị cÅ©ng Ä‘i à ? Äừng Ä‘i! Thà là kéo bá»™! Trá»i Æ¡i! Vợ chồng tôi không ngá» hai anh chị còn cổ há»§ quá váºy!
Ngừng một chút, nó bảo:
- Có buồn không mầy? NghÄ© xem: bạn bè cÅ© cá»§a mà y và tau bây giỠđứa nà o cÅ©ng khá lên cả. Thằng Ng. , thằng Th. , thằng S. , thằng H. , thằng K., thằng C. , …. Nhà mấy cái, xe mấy chiếc, con cái bác sÄ©, tiến sÄ© hết! Mà lại tòan là dân “ mất dạy†cả đấy chứ! Như tau đây, Ä‘i cải tạo mấy năm vá», sống thất tha thất thểu đầu đưá»ng cuối hẻm, là m dân chợ trá»i, ngồi lê la góc phố nà y, góc quán cà phê ná», tay ôm khư khư lén lén lút lút mấy gói mấy lá» thuốc tây thuốc ta, má»i khản cả cổ mà có mấy ma nà o mua đâu, có ngà y vá» không bán được đồng bạc nà o, hai vợ chồng nhìn nhau lắc đầu ngao ngán! Cứ tưởng Ä‘á»i mình, Ä‘á»i con cái mình là bá» Ä‘i rồi! Cứ tưởng mình đã rÆ¡i xuống táºn cùng cá»§a xã há»™i, không cách gì ngóc đầu lên được nữa! Thế mà …. . Hai vợ chồng tau má»›i nói chuyện vá»›i nhau hồi đêm: đâu có ngá» má»™t ngà y kia mình và o ở các phòng lúyt cá»§a khách sạn CARAVELLE nà y, ngồi gác hai chân lên bá»™ salông da cá»p sang trá»ng, ngã ngưá»i lên chiếc giừơng má»›i trãi nệm trắng tinh, Ä‘i ra Ä‘i và o có bồi mở cá»a cúi rạp mình xuống. Tau nhá»› trước đây có lần đạp xe đạp từ chợ trá»i vá» ngang đây gặp trá»i mưa, dá»±ng chiếc xe đạp bên vệ đưá»ng và o hà nh lang tránh mưa, cÅ©ng bị ngưá»i ta xua ngưá»i ta Ä‘uổi như Ä‘uổi gà đuổi chó váºy! Bây giá» oai lắm! Hống hách ra phết! Bên Mỹ vợ chồng tau có hai quán ăn Huế, ngay trung tâm San José, khách đông vô kể! Cứ gá»i là xếp hà ng chá»! Khi nà o mà y qua, đến tau ở, tau chu tòan cho hết! Thằng bạn mà y bây giá» già u sụ, thuá»™c hà ng đại gia rồi, không phải tầm thưá»ng đâu! Mà y là thằng “được Ä‘i dạy lại†mà thế nà y sao!? Há»ng bét! Há»ng bét!
Thấy TâÌn há hốc miệng có vẻ không tin, nó đế thêm:
- Hiện nay tau có là m lụng gì đâu, chỉ ăn và chÆ¡i, đánh bạc và đếm tiá»n! Má»i chuyện bà vợ tau lo hết!Mà tháºt ra bả cÅ©ng chẳng là m gì cả, chỉ đứng má»™t chá»— chỉ tay năm ngón, bá» tiá»n thuê bếp thuê bồi. Có tiá»n thì chi cÅ©ng có! Quy luáºt mà !
Quay lại TâÌn , nó há»i:
- Thế bây giỠhai vợ chồng mà y sống ra sao?
- Thì cũng thế đó! VỠhưu rồi hai vợ chồng và o Sà igòn ở, ăn ké với mấy đứa con, nay đứa nà y, mai đứa kia. Cũng vui lại được dịp thăm viếng đùa giỡn với các cháu . Tiêu pha vặt vãnh thì có lương hưu của tau. Tần tiệm thì thôi cũng qua ngà y. Vẫn sống!
Nó há»i:
- Thế hưu mà y bao nhiêu?
TâÌn đánh trống lãng:
- Há»i là m gì! Tau lương hưu Ãt vì thá»i gian công tác vá»›i cách mạng chưa bao lâu. Nhà nước chỉ tÃnh hưu cho tau từ 1975 trở vá» sau, bá» qua 20 năm trước 75 đó! VÆ¡Ìi laÌ£i, tau cũng chẳng coÌ huy chương, danh hiệu giaÌo duÌ£c naÌ€o cả! Thôi, có hưu là tốt quá rồi, chung quanh tau bao nhiêu bạn bè có hưu hiết gì đâu, mà đâu nghe há» kêu ca!
Quay qua bà vợ TâÌn, nó há»i:
- Thế chị có lương hưu không? Bao nhiêu?
Bà vợ TâÌn nhìn vợ nó, mỉm cưá»i. TâÌn chợt thấy, ngay cả cái cưá»i chua chát, nụ cưá»i cá»§a vợ mình cÅ©ng hồn nhiên rạng rỡ quá:
- Hưu gì đâu anh! Tôi nghỉ dạy ná»a chừng nên chẳng có hưu hiết gì cả! Thôi để anh TâÌn nuôi! Anh cho mấy tiêu nấy, không cho thì xin con!
TâÌn quay qua tâm sá»±:
- Anh chị không biết chứ từ ngà y Ä‘i dạy, nghÄ©a là từ khá»ang 1965 , cho đến mãi ngà y đất nước thống nhất, vợ tôi có lãnh được đồng lương dạy há»c nà o đâu! Thuở ấy có hình thức tiết kiệm Công Khố Phiếu Quân Nhân Công Chức. NghÄ© mình đủ lo cho gia đình con cái rồi, nên lương cá»§a vợ thôi xem như để dà nh đó. Má»—i cuối tháng, thay vì phát tiá»n, ông Phát Ngân Viên trưá»ng phát cho bà má»™t tá» Công Khố Phiếu! Äến 1975, các tá» phiếu nà y xem như giấy lá»™n!! Hiện bà còn cất giữ má»™t lô giấy lá»ai đó, gần cả 100 tá». Vừa rồi dá»n nhà dá»n cá»a, tau định lấy đốt Ä‘i, nhưng bà giáºt lại, bảo giỠđể ká»· niệm!
Äến đứng bên vợ, TâÌn Ä‘at tay lên vai bà :
- Thế mà có nghe bà kêu ca gì đâu! …. Thôi thế cũng được rồi! Miễn sao mình thấy tâm hồn mình bằng an, thanh thản là được!
Nó lắc đầu:
- Tá»™i vợ chồng mà y tháºt! Thế mà bên Mỹ tau nghe nói mà y được Ä‘i dạy lại, mà lại dạy ngay tại trường cũ nữa chứ, bá»n tau phục lăn ra! Cứ tưởng bây giá» mà y là ông nà y ông ná» rồi, nhà cá»a cao tầng, già u sang ra phết! Thế bây giá» mà y không Ä‘i là m thêm gì sao? Tau có mấy thằng bạn dạy cua nà y cua ná», tối mặt tắt mà y mà , sao mà y ung dung thế?
- Ngà y vá» hưu tau có đến dạy thêm 4 năm nữa tại 2 trưá»ng tư thục má»›i được phép mở trong tỉnh! Dạy để tìm vui, để được gần gÅ©i vá»›i đối tượng há»c sinh mình ưa thÃch. Nhưng dạy vaÌ€i năm thì tau thôi hẳn, quyết định bẻ phấn hòan tòan! Dạy tại đây nhiá»u khi tau như bị hụt hẫng, chóang váng. Thấy thần tượng há»c sinh cá»§a mình như bị sụp đổ. Thấy niá»m tin cá»§a mình lung lay. Dạy 40 phút mà phải bá» ra 30 phút để rầy la, nhăn nhó vá»›i há»c sinh cá»§a mình thì đâu còn là dạy dá»— nữa! BaÌ£n beÌ€ tau bảo: nhăÌm măÌt maÌ€ daÌ£y, quan tâm laÌ€m chi! Tau không nghĩ được như vậy nên nghỉ để tìm bằng an cho tâm hồn. Số già u thì lúc trẻ đã già u rồi, chá» gì đến bây giá» mà bôn ba cho khổ! Sức khá»e tau bây giá» cÅ©ng không tốt lắm. Vá»›i lại để chút thá»i gian mà nhìn lại mình, suy gẫm vá» những tháng ngà y đã sống, những vui buồn đã qua, không thú vị hÆ¡n sao? HÆ¡n nữa, nghỉ dạy để nhưá»ng mặt bằng cho lá»›p trẻ, bá»n nó cần hÆ¡n. Mình chiếm dụng bục giảng lâu quá rồi, còn gì! Má»—i ngưá»i có má»™t suy nghÄ© riêng. Tau nói tháºt mà y: nếu ngà y ấy không chạy lui chạy tá»›i mất hết cả vốn liếng tà i sản, dù tháºt ra cÅ©ng chẳng bao lăm, thì có thể đã xảy ra lắm chuyện Ä‘iêu đứng khác! Ông bạn láng giá»ng chÆ¡i thân thiết vá»›i tau đó, vượt biên 3 lần Ä‘á»u không lá»t, lần thÆ°Ì tư thì đứa con trai duy nhất chết mất xác! Má»—i ngưá»i có má»™t số pháºn. Bây giá» tau chá»§ trương có mấy tiêu nấy, có nhiá»u tiêu nhiá»u, có Ãt tiêu Ãt. Vui cái vui mình có được, không so bì, cà nh nanh vá»›i ai cả. Bon chen, quay cuồng nữa phá»ng được gì đâu? Ai chà o thì tau chà o lại. Ai lÆ¡ thì tau cÅ©ng lÆ¡ theo. Ai má»i Ä‘i nháºu Ä‘i nhẹt thì, nếu thân thiết, tau Ä‘i má»™t lần rồi tìm cách chối từ, nếu quen không thân thì tau tránh hẳn. Cúi đầu Ä‘i lang thang phố nà y đưá»ng ná», xem thiên hạ đổi Ä‘á»i, xem thế nhân lên voi xuống chó. Không phải vui hÆ¡n sao?
Nó đến đứng cạnh TâÌn, đặt hai tay lên vai:
- Tau cÅ©ng phục mà y tháºt. Như thế mà trông hai vợ chồng mầy vẫn thá»ai mái, mặt luôn tươi như hoa nở, dáng vẫn phong lưu ra phết.
- TÃnh tau vẫn thế. Bà vợ sống vá»›i tau lâu ngà y cÅ©ng trở thà nh như váºy. Mầy biết không, có lần 2 vợ chồng tau và o ăn mì quảng ở má»™t quán cóc lụp xụp bên đưá»ng, ở quận Tân BiÌ€nh SaÌ€iGon, gặp thằng T. T. L. chạy xe qua, nó mở tròn mắt, dừng xe lại, hét tướng: - Mặt mà y như váºy mà và o ăn ở đây à ? Bôi bác! Và o Brodard, Maxim’s, Cristale Palace Ä‘i chứ! Thấy 2 vợ chồng tau tỉnh bÆ¡, còn má»i nó vaÌ€o ăn nữa chứ, nó rú xe chạy mất!
Ra vá», vợ nó móc bóp dúi và o tay vợ TâÌn 300 USD, nói nhá»: Chị giá» mà tiêu cho vui. Vợ TâÌn ngước mắt nhìn TâÌn dò há»i. TâÌn cưá»i giả lả, bảo: Sao Ãt váºy? Thêm nhiá»u nhiá»u Ä‘i chứ! Äại gia gì mà kiết thế! Rồi bảo vợ: cứ lấy Ä‘i, mai mua vé tà u Ä‘i thăm con . Chuyến nà y cÅ©ng phải vá» thăm Huế nữa, lâu quá rồi. Mấy hôm nay cứ muốn Ä‘i mà còn kẹt!Cám Æ¡n hai vợ chồng mà y. Nhá»› thỉnh thá»ang như váºy luôn nghe. Ãt nhất má»—i năm má»™t lần …. .
2.
TâÌn đặt bươÌc chân đầu tiên đêÌn thaÌ€nh phÃ´Ì ÄaÌ€ Nẵng vaÌ€o một đêm mưa bão. ChiêÌc taÌ€u hỏa tôÌc haÌ€nh rời SaÌ€iGon một đêm thaÌng 9 -1958. TaÌ€u chaÌ£y lầm lũi trong mưa bão suôÌt cuộc haÌ€nh triÌ€nh. ÄêÌn Quảng ngãi taÌ€u không thể chaÌ£y tiêÌp được viÌ€ nhiều Ä‘oaÌ£n đường săÌt Ä‘ã chiÌ€m trong nươÌc, TâÌn tiêÌp tuÌ£c haÌ€nh triÌ€nh bằng chiêÌc 1 chiêÌc xe haÌ€ng oÌ£p eÌ£p cũ kỹ. ÄêÌn bêÌn xe ÄaÌ€ Nẵng gần nửa đêm. BêÌn xe văÌng hoe, chỉ coÌ€n vaÌ€i quaÌn ăn baÌn khuya Ä‘eÌ€n mờ leo leÌt. Thà nh phố Äà Nẵng lúc bấy giá» còn nhá», nhá» lắm, nhá» hÆ¡n Huế, Qui NhÆ¡n, Nha Trang nhiá»u. Dân cư thưa thá»›t, nhà cá»a rá»i rạc. Chỉ có mấy con đưá»ng ở trung tâm thà nh phố là trãi nhá»±a, ngòai ra Ä‘á»u là đưá»ng đổ đá đổ đất gồ ghá», lồi lõm. Bá» sông Bạch Äằng giống má»™t bến bãi thôn quê, buồn hiu buồn hắt. . Khu Thanh Bình, Thanh Bồ còn là má»™t rừng dương liá»…u bao la, ráºm rạp, cây má»c sát mép biển, vắng hoe. Tiếng gió rì rà o trên các Ä‘á»t cây, hoà vá»›i tiếng sóng biển, thì thầm bất táºn.
Giai Ä‘oaÌ£n naÌ€y, thầy giaÌo coÌ€n được xã hội kiÌnh nể, troÌ£ng voÌ£ng . Lương 1 thầy giaÌo trung hoÌ£c coÌ thể nuôi sôÌng thoải maÌi cả một gia Ä‘iÌ€nh 5, 6 người. NêÌu biêÌt tần tiện coÌ thể mua săÌm 2, 3 cây vaÌ€ng để daÌ€nh về sau nữa . NgoaÌ€i thời gian daÌ£y hoÌ£c taÌ£i nhiệm sở chiÌnh , TâÌn Ä‘ã giảng daÌ£y hầu như taÌ£i tâÌt cả caÌc trường tư trong thaÌ€nh phÃ´Ì â€¦.
Cứ má»—i chiá»u thứ 7 dạy xong, TâÌn leo ngay lên chuyến xe đò cá»§a hãng An Lợi, đã dặn trước đến đón đúng giá» , vá» Huế thăm nhà . Äèo Hải Vân quanh co uốn khúc, các con dốc thênh thang khi lên cao như vút và o mây, khi xuống thấp như sắp lăn tòm đáy vá»±c. Xa xa bên dưới biển sóng vá»— trắng xóa, nhấp nhô mấy chiếc thuyá»n chà i, cô đơn, nhà n nhã, …. Vá» tá»›i Huế trá»i đã tối mịt, mang chiếc xách nhá» trên vai, tà tà bát phố. Äông Ba, Gia Há»™i, Ngã Giữa, Thà nh Ná»™i, Phu vân Lâu, ……. Con đưá»ng Lê Lợi đẹp như mÆ¡, cây xanh bóng mát. . …Qua cầu Trưá»ng Tiá»n gió thổi vi vu, con nước sông Hương bên dưới trôi lặng lẽ, âm thầm. Xa xa cầu Bạch Hổ vắt ngang sông, má» má» sương khói. Äỉnh núi Kim Phụng lẫn trong mây tÃm biêng biếc. Cồn Hến nổi chìm trong biển nước bao la. Những hà ng tre lả ngá»n Ä‘ong đưa . Má»™t vầng trăng và ng to như chén ngá»c lÆ¡ lững giữa trá»i, trãi má»™t ánh và ng huyá»n ảo lung linh lên cảnh váºt …Thấy tình cảm , hồn thÆ¡ mênh mông lai láng …. TâÌn cÆ°Ì lang thang như vậy, không mâÌy khi về nhaÌ€ trươÌc nửa đêm!
3.
Từng Ä‘oà n ngưá»i từ Huế, từ Quảng Trị theo đèo Hải Vân đổ xuống, từng Ä‘oà n ngưá»i từ Quảng Ngãi, Quảng TÃn, Há»™i An theo quốc lá»™ 1 đổ ra, cuồn cuá»™n, à o ạt và o thà nh phố ……. . Từng Ä‘oà n lÃnh tráng tan rã từ các nÆ¡i cÅ©ng chạy vá», súng ống còn đầy đủ, kéo Ä‘i từng Ä‘oà n, ăn uống, quáºy phá, la hét, …… Ngưá»i nằm ngồi chen chúc khắp sân trưá»ng, phòng há»c, bến chợ, nhà ga, phi cảng, Ä‘á»n chùa, ….. Hoảng lá»an, táo tác. TâÌn theo ông bạn láng giá»ng chạy và o phi trưá»ng, tìm cách và o Saigòn. Bốn vali mang theo lần lượt vứt và o bụng máy bay C 130 cả: muốn lên máy bay phải bá» hà nh lý và o đó, chỉ được lên máy bay hai tay không. Bá» hà nh lý và o bụng máy bay thì được, nhưng không thể nà o chen chân lên cầu thang: đông quá. Chuyển qua máy bay dân sá»± cÅ©ng thế. TâÌn chứng kiến chuyến bay cuối cùng cá»§a Air Viet Nam rá»i phi đạo, bay vút lên cao. Má»™t số thân ngưá»i lả tả rÆ¡i xuống: những ngưá»i nà y đã tìm cách nÃu và o cánh máy bay, chân máy bay để hòng Ä‘i được. Äang bà ng hòang ngÆ¡ ngác thì phi trưá»ng bị pháo kÃch. Nằm dà i trên phi đạo, ngá»a mặt nhìn bầu trá»i bao la, nghe tiếng đạn kêu chéo chéo trên đầu, tiếng nổ ầm ầm, những cá»™t khói lá»a tá»a đà ng xa, TâÌn tưởng lần nà y cả gia đình Ä‘i đứt. Hòang hôn xuống từ lâu. Trên cao má»™t bầu trá»i trắng đục, đầy mây trắng. Không khà yên tỉnh trở lại. Lồm cồm ngồi dáºy, dắt dÃu nhau và o nhà đợi cá»§a phi trưá»ng. Äêm đó nằm gối lên nhau ngá»§, bên tai văng vẳng tiếng đại bác ì ầm, tiếng động cÆ¡ các máy bay quân sá»± gà o thét. Ná»a đêm hốt há»ang thức giấc vì tiếng la thất thanh: má»™t số ngưá»i đốt kho hà ng hóa cá»§a phi trưá»ng để hôi cá»§a. Lá»a đỠrá»±c sát chá»— nằm. Hai vợ chồng TâÌn chỉ kịp quÆ¡ mấy đúa con bồng chạy ra xa. Sá»±c nhá»› còn quên cái xách nhá» gối đầu, chạy và o tìm thì đã biến đâu mất!! Không dám ngá»§ lại, cứ nằm trăn trở, trằn trá»c cả đêm!Tảng sáng, nghe thiên hạ chà o xáo nhau: Mỹ bá» Ä‘i hết rồi, quân đội bá» Ä‘i hết rồi, phi trưá»ng sắp bị ném bom để há»§y phá, chạy mau, chạy mau! Hai vợ chồng TâÌn kéo 4 đứa con , hốt há»ang chạy theo đám đông, băng qua các con đưá»ng đất gồ ghá», tìm đưá»ng vá» nhà . Trên đưá»ng vá», thấy dòng ngưá»i dá»c ngang cuồn cuá»™n, xe cá»™ chạy rầm trá»i, cỠđỠvà biểu ngữ bay ná»m nợp. Tiếng hoan hô đả đảo vang tai inh oÌc . Qua các kho gạo, thấy dân chúng phá toang cá»a, ùa và o vác từng bao, từng bao …Äến nhà , áo quần xÆ¡ xác, mặt mÅ©i phá» phạc. Äó là sáng 29. 3. 75. Äà nẵng láºt qua má»™t trang sá» má»›i. Äất nước Ä‘i và o má»™t trang sá» má»›i. TâÌn cÅ©ng Ä‘i và o má»™t cuá»™c Ä‘á»i má»›i, má»™t cuá»™c đổi Ä‘á»i lá»›n lao nhất!. TâÌn có tên trong danh sách Ä‘i dạy lại. ÄÆ°á»£c phân bổ dạy ngay tại trường cũ . Má»™t kỳ ngá»™ hiếm có vá»›i há»c trò . Trưá»ng rất đông các thầy cô lạ. Má»™t số rất lá»›n các thầy cô trước dạy tại các trưá»ng Tư thục cÅ©ng vỠđây. TâÌn không ngá» mình quen biết nhiá»u các vị “nằm vùng†mà từ lâu chẳng biết. Má»™t số rất đông các thầy cô miá»n Bắc má»›i và o.. Má»™t số thầy cô cÅ© bá»—ng dưng đỠlòm đến kinh ngạc, nói năng ngá»t xá»›t. Mấy anh nói hay quá, nghe mà thấy lạnh toát cả ngưá»i!. Cảm thấy hụt hẫng, không biết tin và o cái gì nữa. Trong khi xã há»™i thay đổi đến táºn cùng gốc rá»…, từ trên xuống dưới, quyá»n hà nh thay đổi, già u sang thay đổi, chân lý thay đổi, suy nghÄ© thay đổi, … thì TâÌn quay lại mê man vá»›i trưá»ng vá»›i lá»›p, vá»›i há»c sinh thân yêu, dù cảm thấy há»c sinh hình như bây giá» xa cách hÆ¡n, iÌt hồn nhiên hÆ¡n!Các giá» dạy căng thẳng, báºn rá»™n, khoÌ£ng thoải maÌi chuÌt naÌ€o. . Há»p hà nh, há»c táºp, lao động, thao giảng, lá»… há»™i,…. liên miên.! Nhiều khi mệt đêÌn đừ người !
4.
Trong suốt thá»i gian là m nghá» giáo, TâÌn miên man vá»›i chuyện dạy dá»—. Say sưa dạy. Miệt mà i dạy. Äem tất cả tâm hồn mình đặt và o việc dạy, việc lên lá»›p. Lứa há»c trò nà y ra Ä‘i, lứa trẻ khác và o trưá»ng, lại Ä‘em đến những say sưa má»›i, những thương yêu má»›i, những ngá»t ngà o má»›i. Một sÃ´Ì baÌ£n beÌ€ đồng nghiệp của TâÌn xem việc daÌ£y laÌ€ tay traÌi, công việc chiÌnh ở caÌc lĩnh vực khaÌc: chiÌnh triÌ£, buôn baÌn, kinh doanh, xậy dựng, thầu khoaÌn …. TâÌn thiÌ€ không coÌ ham muôÌn naÌ€o ngoaÌ€i việc daÌ£y dỗ hoÌ£c sinh, gần gũi vÆ¡Ìi hoÌ£c sinh. Nhiều khi ngồi nghĩ laÌ£i, TâÌn giật miÌ€nh: miÌ€nh vô tâm quaÌ, không coÌ một kÃªÌ hoaÌ£ch cho tương lai, cho con caÌi!CÆ°Ì Ä‘ÃªÌ‰ cuộc đời noÌ Ä‘i. Cừ để chuyện giÌ€ đêÌn thiÌ€ đêÌn! Những người xung quanh giaÌ€u lên mau chi laÌ£, mau đêÌn choÌng mặt! TâÌn thiÌ€ vẫn thêÌ!Chẳng thay đổi chuÌt naÌ€o! Chẳng giaÌ€u hÆ¡n nhưng cũng không ngheÌ€o Ä‘i. Vẫn thoải maÌi trong ngôi nhaÌ€ maÌi tôn tường vôi cửa gỗ beÌ nhỏ, luÌ£p xuÌ£p, xiêu veÌ£o, dựng lên từ ba, bôÌn chuÌ£c năm qua, quê muÌ€a, laÌ£c hậu. Vẫn taÌ€ taÌ€ trên chiêÌc Honda dame maÌ€u xanh dương beÌ nhỏ , nheÌ£ nhaÌ€ng để đêÌn trường, đêÌn lÆ¡Ìp, lang thang bờ sông, quẩn quanh phÃ´Ì xaÌ. ChiêÌc xe khi thiÌ€ chaÌ£y ngon laÌ€nh, khi thiÌ€ dở chưÌng Ä‘aÌ£p mãi không nổ, phải nhảy xuôÌng đẩy bộ. Thời gian cuôÌi đời Ä‘i daÌ£y, những khi rãnh rỗi, TâÌn hay lang thang đêÌn trường, Ä‘i từng bươÌc nhỏ trên sân trường, trên haÌ€nh lang, ngồi lặng trên bậc thềm, bên caÌc gôÌc cây sao, cây xaÌ€ cừ cao vuÌt, mÆ¡ một trăm chuyện, mộng một trăm Ä‘iều …. NhÆ¡Ì những thaÌng ngay Ä‘ã qua, nhÆ¡Ì những buồn vui Ä‘ã mâÌt, nhÆ¡Ì baÌ£n beÌ€, nhÆ¡Ì hoÌ£c troÌ€, …. …. Nhiá»u khi nghÄ© lại mình đã ở đây 40 năm, 50 năm mà bà ng hoà ng!Sao nhiá»u thế! Sao lâu thế! Mà sao chóng thế! Như má»™t ảo má»™ng xa vá»i, hư hư ảo ảo!! Ngà y cầm trong tay tấm Giấy Nghỉ Hưu , lặng lẽ vẫy tay chà o trưá»ng mà TâÌn thấy lòng buồn rưá»i rượi!Má»™t đêm TâÌn lẻn và o trưá»ng, tựa miÌ€nh lên tượng cụ Phan, ngÆ¡ ngác nhìn quanh. Sân trưá»ng vắng vẻ. Hà nh lang đìu hiu . Lá»›p há»c trống trãi. Bà n ghế im lìm. Há»c trò Ä‘i đâu hết rồi! Bạn bè Ä‘i đâu hết rồi! Còn lại má»™t mình TâÌn vá»›i ná»—i buồn chất ngất. Cô đơn không thể tả!
5.
Ná»a đêm, TâÌn ngồi viết thư cho thằng bạn.
Cám Æ¡n vợ chồng mà y đã giúp vợ chồng tao là m má»™t chuyến du lịch vá» thăm quê hương, khá đầy đủ. Vá»›i 300 USD mà y cho, bá»n tau đã leo lên chiếc máy bay cá»§a hãng Pacific Airlines, bay thẳng ra phi trưá»ng Phú Bà i, Huế. Äã bôÌn mươi năm rồi, tau chưa há» má»™t lần được ngồi lại trên máy bay, nên bây giá» ngồi cứ thấp thá»m, sợ máy bay rá»›t. Khi máy bay hạ cánh, thấy mặt đất chạy à o à o dưới cánh máy bay, tau như ngưá»i từ cung trăng rÆ¡i xuống! Huế vẫn như xưa. Có lẻ Huế là nÆ¡i Ãt thay đổi nhất trong cuá»™c bể dâu nà y. Sông xanh, nước biếc, cảnh đẹp, ngưá»i xinh, tau thấy như mình tìm lại được tuổi trẻ xa xưa, thanh bình, hạnh phúc. Mặc dù chỉ cách Huế không bao xa, nhưng tau chưa vá» thăm lại. Lý do tháºt nhất là vá» cÅ©ng chẳng biết thăm ai!Gia đình anh em, bà con tản mác hết rồi, có còn ai ở lại Huế đâu. Ngay cả bạn bè bá»n mình, Ä‘i ngòai đưá»ng có gặp ai đâu. Lứa bá»n mình bây giá» 60, 70 cả rồi, nếu chưa chết thì cÅ©ng đã nằm xẹp má»™t xó há»Äƒc chỉ ru rú ở nhà vá»›i con cháu, ra đưá»ng là m gì! Hai vợ chồng tau tìm đến má»™t khách sạn bên bá» sông Hương, phòng thuê có má»™t cá»a sổ nhìn ra mặt sông bao la bát ngát, Ngưá»i gốc Huế, chôn rau cắt rốn tại Huế, mà vá» Huế phải Ä‘i ở khách sạn, chắc mà y biết tau buồn đến thế nà o! Thu xếp chá»— ở xong xuôi cho bà vợ, bà bị nhức đầu vì thá»i tiết thay đổi đột ngá»™t, tau má»™t mình lang thang qua phố. Äi qua Ä‘i lại , Ä‘i quẩn Ä‘i quanh rồi cÅ©ng chẳng biết Ä‘i đâu nữa! Trở vá», tau đứng lặng má»™t mình trên cầu Trưá»ng Tiá»n từ sẩm tối cho đến bình minh hôm sau. Nhìn lên phÃa cầu Bạch Hổ, nhá»› lần mà y đèo tau lên Cầu Lòn thăm thằng H. Ä‘au nặng. Thằng H. chết rồi! Nhìn lên phÃa Kim Long, nhá»› thằng N. má»™t lần đãi mà y và tau ăn bánh bèo trong vưá»n bà T. , nó bảo: cho ăn thả cá»a, tau bao hết. Thằng khôn tệ: bánh bèo thì ăn hết quán cÅ©ng chẳng tốn bao lăm! Thằng N. vượt biên chết mất xác, kéo theo thằng con trai nhá». Nhìn lên thượng thà nh, nhá»› thằng nhạc sÄ© tà i ba TDQ, hay dẫn tau Ä‘i khắp hang cùng ngõ hẽm cá»§a Huế để má»™ng để mÆ¡. Thằng Q cÅ©ng chết rồi sau má»™t thá»i gian dà i mắc bệnh nặng! Nhìn xuống phÃa Äáºp Äá cây cối xanh um, những hà ng tre san sát lả ngá»n Ä‘ong đưa, mấy cá»™t khói bốc cao nghi ngút, nhá»› thằng thi sÄ© khùng V. N. T. , đêm nà o cÅ©ng đến kéo tau Ä‘i lang thang qua nhà các ngưá»i đẹp Vỹ Dạ. Tau vẫn nhá»› nó cứ thắc mắc sao những ngưá»i đẹp Vỹ Dạ lúc đó Ä‘á»u mang trước tên mình chữ Diệu: Diệu Trà , Diệu Trang, Diệu Uyển, Diệu Chi, Diệu Cầm, Diệu Tâm, Diệu Khải, Diệu Thương, ……. căng tai nghe nó Ä‘á»c thÆ¡ ngâm thÆ¡, những baÌ€i thÆ¡ trong tập THÆ¯Æ Ì£NG THẨM của noÌ, những baÌ€i thÆ¡ tau nghÄ© nát óc cÅ©ng không hiểu nghÄ©a:
...Sóng nhấp nhô chiếc áo trắng xóa
Của cái vì tu sĩ cảnh thỠson
Bá»t nước gá»i Paul Valéry gan dạ
Äó không phải là sương khói
Mà là hương phấn nhụy đỠ.....
Thằng V. N. T. chết rồi. Nghe nói, không biêÌt coÌ Ä‘uÌng không, má»™t hôm nó nổi cÆ¡n Ä‘iên, bị gia đình trói lại, cho mặc quần dà i ống rá»™ng thùng thình, bá» hai con rắn lồng to bá»± và o 2 ống quần rồi cá»™t lại. Rắn lồng lá»™n, nó cÅ©ng lồng lá»™n theo rồi xỉu luôn. Nhìn về phÃa Bao Vinh, nhá»› thằng Ä. da Ä‘en thui thá»§i như tên nó, thi Tú Tà i I bốn năm Ä‘á»u rá»›t, xung phong và o Biệt KÃch. Má»™t tháng sau gia đình nháºn được Anh dÅ©ng Bá»™i tinh vá»›i Nhà nh Dương liá»…u!. . . Còn nhiá»u thằng đã chết nữa: Trai. Sằn, Túy, Nhuáºn, Nhượng, Tú, Bảo, Anh, Tà i, …. . Chỉ còn mà y và tau đó. Tau sống ở đây, mà y sống ở kia. Hạnh phúc vô cùng khi thấy mình còn sống, phải không? Có tiá»n rừng bạc bể cÅ©ng không mua được. Có chức trá»ng quyá»n cao cÅ©ng không sắm được, phải không? Thế thì còn đòi há»i gì nữa! Còn cần gì nữa? Mà y cưá»i cái nghèo cá»§a tau, nhưng tau cÅ©ng Ä‘ang cưá»i cái già u cá»§a mà y đó! Thú tháºt bây giá» có tiá»n muôn bạc tá»· trong tay tau cÅ©ng chẳng biết là m gì! Tau sống rất đơn giản. Äạm bạc. Chỉ cần buổi sáng có má»™t ly cà phê Ä‘en 2000$, tháºt nóng, ngồi ở má»™t góc quán nhìn thiên hạ qua lại dung dăng. Buổi chiá»u, ở má»™t quán cóc ngã ba ngã tư nà o đó, cố gắng kiếm má»™t chai bia sông Hà n hay Sà iGòn, nếu không thì má»™t ly bia hÆ¡i hay má»™t ly tra` Ä‘a’ cÅ©ng được , nhấp nháp quên buồn. Sướng quá rồi. Sang quá rồi! Thần tiên quá rồi!Äòi há»i gì nữa? Thỉnh thá»ang có má»™t thằng bạn cÅ© hay má»™t đứa há»c trò cÅ© nà o đó gá»i tặng dăm ba đồng thì tìm vá» thăm nhà ở ÄN, thăm quê ở Huế. Có nhiá»u thì vá» bằng máy bay, ngồi nhìn mây trá»i lÆ¡ lững, lá»›p lá»›p trắng nõn như bông gòn, núi biển đồi sông khi ẩn khi hiện, đẹp như má»™ng như mÆ¡. Có Ãt thì vá» bằng xe hÆ¡i hay tà u lá»a, nhìn những đèo những dốc núi quanh co, khúc khá»§yu, nhìn những con đưá»ng nhá»±a láng bong dưới nắng, nhìn biển sóng xô à o ạt vá»— bá», nhìn những ruá»™ng lúa và ng trãi bao la, nhìn những con sông lặng lá» uốn khúc nước xanh rá»n, những chiếc cầu chênh vênh đẹp như tranh sÆ¡n thá»§y, đẹp vô tả. Phương tiện nà o cÅ©ng vui cả, cÅ©ng tuyệt cả. Tau bằng lòng vá»›i những gì tau có. Tau hạnh phúc vá»›i những gì đến vá»›i tau. Không đòi há»i. Không than van. Mà y cÅ©ng biết tÃnh tau như váºy từ lâu rồi. Äêm nay, đứng má»™t mình trên cầu Trưá»ng Tiá»n, tau nhá»›, nhá»›, nhá»› đủ thứ. Äêm đã khuya lắm rồi. Vầng trăng ngay trên đỉnh đầu, trãi má»™t thứ ánh và ng huyển há»Äƒc, ma quái trên mặt nước sông Hương, long lanh, lai láng …. Tiếng nước chảy qua chân cầu róc rách, róc rách, như thì thầm, như năn nỉ vá»— vá». Dòng sông bà ng bạc, hai bên bá» cây cá» lao xao. Cảnh váºt tỉnh mịch, thiêng liêng, mầu nhiệm. Rồi chợt má»™t phút nà o đó, xa xa cuối nguồn sông, ráng hồng nổi lên, từ từ lan tá»a, từ từ dâng cao …. Gió thổi nhẹ hiu hiu, mặt sông lăn tăn gợn sóng, không khà man mác phiêu phiêu , …. Cảnh váºt sáng dần lên, sáng dần lên …. . Thá»i gian như hồi sinh, không gian như bừng tỉnh. ÄÆ°á»£c sống những giây phút như thế nà y tuyệt diệu quá, hạnh phúc quá, đầy đủ quá, còn mÆ¡ ước gì nữa!
Tau có má»™t đêm thức trắng vá»›i Huế! Má»™t đêm bù cho 40 năm Ä‘i biá»n biệt! Äã Ä‘á»i vô cùng! Chà o mà y.
~Trần Hoan Trinh
1-2010
_________________  |
|