Huynh thi Tuyet Nhung
Moderator
Ngày tham gia: 14 8 2008
Số bài: 3657
|
 Gửi: Sáu 2 13, 2009 9:16 am Tiêu đề: |
 |
|
Do màu vàng thu hút sự chú ý của côn trùng có hại, nhiều loài cây đối phó bằng cách tự nhuộm đỏ lá của chúng để giảm bớt tổn thất vào mùa thu, càng tôn thêm nét lãng mạn đầy màu sắc của mùa này trong năm.
Lá cây đổi màu là một trong những hiện tượng báo hiệu mùa thu đến, nhưng tại sao lá của một số loài chuyển sang màu đỏ. Câu hỏi này khiến các nhà sinh học bối rối suốt nhiều thập kỷ. Giờ đây tiến sĩ Thomas Doring, giảng viên tại Đại học Imperial College London đề xuất một cách giải thích mới.
Thomas cùng hai cộng sự đặt gỉa thiết rằng lá cây tạo ra sắc tố màu đỏ vì tránh màu vàng thu hút sự chú ý của các côn trùng gây hại như rệp vừng, sắc tố vàng hiện diện trên lá vào mùa xuân và mùa hè, nhưng chúng ta chỉ nhìn thấy nó vào mùa thu khi lá cây ngừng sản xuất chất chlorophyll tạo ra màu xanh trước khi rụng
Còn màu đỏ được tạo ra bởi một loại sắc tố có tên anthocyanin.Nhiều loài cây cối sản xuất sắc tố này vào mùa thu trước khi lá rụng.
Để kiểm tra giả thiết, ba nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu xu hướng lựa chọn màu sắc của rệp vừng khi chúng tìm tới cây vào mùa thu để giao phối và đẻ trứng . Họ bôi 70 màu khác nhau lên 140 đĩa rồi đổ đầy nước để theo dõi số lượng rệp vừng đậu trên mỗi dĩa.
Hai tuần sau, nhóm nghiên cứu nhận thấy số lượng rệp trên những đĩa màu xanh dương nhiều gấp hơn ba lần so với đĩa màu đỏ, nhưng đĩa màu vàng lại thu hút được số lượng rệp nhiều gấp 4 lần so với đĩa xanh.
Sau đó, tiến sĩ Thomas dùng màu sắc của vài trăm loại lá thuộc nhiều loài cây để bôi lên đĩa và lặp lại thử nghiệm. Kết quả cho thấy những lá màu đỏ không thu hút được nhiều rệp bằng lá xanh và vàng. Từ thí nghiệm này nhóm chuyên gia nhận định lá một số loài cây chuyển màu đỏ để chống lại rệp vừng. Nếu loài côn trùng này đậu trên lá để đẻ trứng với số lượng lớn sự sinh trưởng của cây có thể chậm lại và sức khỏe của chúng có thể giảm sút.
Lợi ích của màu đỏ đã rõ ràng, nhưng tại sao lá của một số loài cây vẫn chuyển màu vàng khi mùa thu tới? "Về mặt lý thuyết, thực vật phải hứng chịu tổn thất cho việc chuyển sang màu đỏ.Nếu thiệt hại mà côn trùng gây ra lớn hơn tổn thất phát sinh từ việc sản xuất sắc tố đỏ vào mùa thu,lá cây sẽ có xu hướng chuyển sang màu đỏ. Ngược lại nếu thiệt hại do côn trùng gây ra thấp hơn, cây sẽ giữ lại màu vàng trên lá", Tiến sĩ Thomas giải thích.
Thomas và hai cộng sự sẽ tiếp tục tìm hiểu những tác động của rệp vừng đối với sức khỏe của lá cây và sự khác biệt về hành vi của rệp vừng khi đậu trên lá màu đỏ, màu xanh và màu vàng. Theo nhiều chuyên gia, phát hiện nói trên của các nhà khoa học có ý nghĩa to lớn. Ít nhất thì mọi người đã hiểu rằng nếu muốn xua đuổi lũ côn trùng gây hại khỏi ruộng đồng vào mùa thu, chúng ta nên trồng nhiều loại cây lá đỏ.
|
|
lmm
Moderator
Ngày tham gia: 16 8 2008
Số bài: 5900
|
| Gửi: CN 2 15, 2009 7:05 pm Tiêu đề: |
|
|
Những nhà thơ rất thích muà thu để diễn tả tâm hồn của họ qua muà thu.
THI SĨ và MUÀ THU
st
Mùa thu là mùa của thi ca lãng mạn, các thi nhân qua nhiều thế hệ đều lấy cảm đề thu làm thơ soạn nhạc.. có thể mùa thu là một xúc tác cho họ trở về với đời sống thiên nhiên cỏ cây. Không gian vào thu thay đổi sau mùa hè nắng gắt ? Mùa thu ở Âu châu đẹp nhờ khí hậu mát mẽ các cây lá đổi màu từ vàng sang đỏ tạo một bức tranh tuyệt mỹ cuả thiên nhiên, nếu đứng ở Lindenhof nhìn dãy núi alpen xanh dậm, chen lẫn màu vàng úa của lá rất nên thơ.
Đời sống thiên nhiên mênh mông thay đổi, con người bé nhỏ trong cái bao la của vũ trụ phải chấp nhận cái định luật của tạo hóa, thi sĩ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu (1888-1939) miên mang "giấc mộng con" và thường cảm thu với những nỗi ngậm ngùi, cách biệt, héo úa, của muà thu qua từng chiếc lá vàng rơi
Trận gió thu phong rụng lá vàng
Lá rơi hàng xóm lá bay sang
Vàng bay mấy lá năm già nữa
Hờ hững ai xuôi thiếp phụ chàng
Trận gió thu phong rụng lá hồng,
Lá bay tường bắc lá sang đông
Hồng bay mấy lá năm hồ hết
Thơ thẩn kià ai vẫn đứng không
Mỗi chiếc lá vàng bay mang theo một ý niệm, một cuộc đời, cho tình yêu không trọn vẹn hay một giấc mơ... Tản Đà đã hòa hợp từ lá vàng bay đến vàng bay mấy lá tạo cho mùa thu nỗi buồn xa vắng, cảnh biệt ly lá rời cành, đó cũng là một định luật của một đời người phải trải qua: “hợp rồi tan, trăng tròn lại khuyết"
Lá thu rơi rụng đầu ghềnh
Sóng thu đưa lá bao ngành biệt ly
Thi sĩ Đinh Hùng(1920-1967) yêu đời, yêu người ngày xưa trong chương trình "Tao Đàn đài Sàigòn" đã làm cho thính giả say mê, Đinh Hùng muốn cuộc đời lúc nào cũng réo rắt như tiếng lòng mình, muà thu của ông mang nặng những đợi chờ với bước chân em đi và trở lại.
Bài hát mùa thu
Hôm nay có phải là thu ?
Mây năm xưa đã phiêu du trở về .
Cảm vì em bước chân đi,
Nước nghiêng mặt ngọc lưu ly phớt buồn.
Ai về xa mãi cô thôn,
Một mình trông khói hoàng hôn nhớ nhà ?
Ngày em mới bước chân ra,
Tuy rằng cách mặt, lòng ta chưa sầu .
Nắng trôi vàng chẩy về đâu ?
Hôm nay mới thực bắt đầu vào thu .
Chiều xanh trắng bóng mây xưa,
Mây năm xưa đã phiêu du trở về .
Rung lòng dưới bước em đi,
Lá vàng lại gợi phân ly mất rồi!
Trời hồng, chắc má em tươi,
Nước trong, chắc miệng em cười thêm xinh.
Em đi hoài cảm một mình.
Hai lòng riêng để mối tình cô đơn.
Hôm nay tưởng mắt em buồn:
Đã trông thấp thoáng ngọn cồn, bóng sương.
Lạnh lùng chăng, gió tha hương?
Em về bên ấy, ai thương em cùng?
Lưu Trọng Lư (1912-1991) Thơ ông có nhiều nét riêng từ hạnh phúc đến tan vỡ từ thực tế đến mộng mơ. Lưu Trọng Lưu yêu đời nhưng cũng yếm thế chua cay ! tiếng thở dài nỗi nghẹn ngào niềm đau khắc khỏai cô đọng trong bài "tiếng thu"
Em không nghe mùa thu
Dưới trăng mờ thổn thức?
Em không nghe rạo rực
Hình ảnh kẻ chinh phu
Trong lòng người cô phụ?
Em không nghe rừng thu
Lá thu kêu xào xạc
Con nai vàng ngơ ngc
Đạp lên lá vàng khô?
Hồ Xuân Hương(1772-1822) nữ sĩ đa tình lãng mạn, mùa thu trong mối tình với thi hào Nguyễn Du (1765-1820) Tình yêu thật cô đơn mong đợi "bóng nhạn về đâu mây ở lại dế trùng như khóc nước trôi hờ". Bóng nhạn ở đây là Nguyễn Du và mây là Xuân Hương nhưng mùa thu mây chỉ giăng tối mịt mù, con nhạn kia đã vỗ cánh bay xa, nhưng mây trời ảm đạm mờ mịt! tí tách giọt mưa trên tàu chuối đổi màu!
Mưa thu
Trời thảm mây giăng tối mịt mùng
Mưa thu tí tách nhỏ ngoài sân
Cây khô dài ngắn rơi hàng lệ,
Tàu chuối vàng tơi tiếng chậm nhanh
Ngâm dứt vàng đê mê sầu vạn dặm
Buồn giăng quạnh quẽ nỗi năm canh
Khuê phòng riêng khổ người nhan sắc
Một phiến sầu vương vẽ chẳng thành
Nguyên bản chữ Hán "Thu Vũ"
Thiên cách vân âm thảm bất minh
Tiêu tiêu thu vũ lạc nhàn đình
Đoản trường khô thụ chí đầu lệ,
Thư cấp hoàng tiêu diệp thượng thanh
Ngâm đoạn đê mê thiên lý mộng
Sầu khiên liêu tịch ngũ canh tinh
Thâm khuê tối khổ như hoa diện
Nhất phiến sầu dung họa bất thành
Trong một đêm trăng sáng mùa thu Tế Hanh(1921?) đã đưa tiễn người đẹp ra đi , ông trở về trong cô đơn nhạt nhòa của mùa thu, ý thu gợi cảm cảnh chia tay
Tiễn em trong cảnh thu tàn
Lòng ta muôn tiếng sao đầy lặng im
Ra về trong cảnh trời đêm
Vầng trăng như ánh mắt em dõi nhìn
Nữ sĩ Ngân Giang (1916 ?) những cánh nhạn thưa dần trong mây chiều bát ngát, thi sĩ mơ hồ xa xôi, nhìn mùa thu tới cây bàng trơ trụi, lá bàng rơi tự bao giờ
Cây bàng đã rụng lá bàng
Cổng nhà ai đấy, có nàng nhìn xa
Giàn hồng gió tạt là là
Tóc nàng vướng mấy cánh hoa sang mùa
Bên trời bầy én lưa thưa
Mây chiều bát ngát.. mơ hồ xa xôi..
Tiều phu gánh củi lên đồi,
Chuông chùa gần đấy gióng hồi thu không !
Quán đường heo hút lạnh lùng,
Có người khép cửa thư phòng ngâm thơ.
Nữ sĩ Vân Đài (1908-1964) Muà xuân gợi cảm nhiều rực rỡ, náo nức nắng xuân tươi sáng, nhưng ngược lại nắng thu vàng vọt với gió heo mây, cánh nhạn bay thua thớt .
Chiều Thu
Hiu hắt chiều hôm ngọn gío thu
Vừng ô gác núi bóng thêm mờ
Ngập ngừng cánh nhạn bên trời thẳm
Thấp thoáng thuyền ngư bến nước xưa
Mù mịt bên cầu cây phủ khói
Trơ trơ sườn núi đá phôi mưa
Trên đường vô hạn người qua lại
Trông khách tha hương luống hững hờ
Nữ sĩ Tương Phố (1900-?) bà đã khóc cho bản thân, khóc cho đời ngang trái tình yêu vợ chồng hạnh phúc ấm êm, bổng dưng chàng bạo bệnh mất bỏ lại phía sau vợ hóa con côi Tương phố khóc với "giọt lệ thu" Bà làm thơ để giãi bày tâm sự đau thương để vơi đi phần nào nỗi nhớ thương "Người buồn lại gặp cảnh thu, sầu riêng trăm mồi bao giờ gỡ xong"!!
Trời thu ảm đạm một màu
Gió thu hiu hắt thêm rầu lòng em
Trăng thu bóng ngả bên thềm
Tình thu ai để duyên em bẽ bàng
Xuân Diệu (1916-1985) Trong thời tiền chiến thơ Xuân Diệu nỗi bậc trong làng thơ mới ông quan niệm "là thi sĩ , nghiã là ru với gió. Mơ theo trăng và vớ vẩn cùng mây" Mùa thu đã để lại trong lòng thi nhân nghĩ ngợi gì ? Trong vườn sắc đỏ rữa màu xanh hay hay quá.
Đây mùa thu tới
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Đây mùa thu tới- mùa thu tới
với áo mơ phai dệt lá vàng
Hơn một loài hoa đã rụng cành,
Trong vườn sắc đỏ rữa màu xanh;
Đôi cánh khô gầy xương mỏng manh.
Thỉnh thoảng nàng trăng tự ngẩn ngơ
Non xa khởi sự nhạt sương mờ..
Đã nghe rét mướt luồn trong gió..
Đã vắng người sang những chuyến đò
Mây vẫn từng không, chim bay đi
Khí trời u uất hận chia li
Ít người thiếu nữ buồn không nói,
Tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì?
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn(1939-2001) anh đã mất nhưng để lại cho đời gấn 600 tác phẩm, nhạc của anh đã ăn sâu vào đời sống dân tộc TCS là nghệ-sĩ có tài đã nói lên được cảnh tận cùng bi đát trong thời chiến. Có một số bài có tinh thần phản chiến phổ biến rộng rãi trong các phong trào sinh viên học sinh tranh đấu (?) trước1975 . Qua bài "gia-tài của Mẹ để lại cho con.. nối vòng tay lớn" rừng núi dang tay nối lại biển xa, ta đi vòng tay lớn mãi để nối lại sơn hà.. "hiều người hậm mộ nhạc phẩm đó, đã nói lên một sự thật dân miền Nam đang gánh chịu chiến tranh quê hương bị bom đạn tàn phá…. Nhưng Trịnh Công Sơn quên nói đến lý do tại sao xãy ra cuộc chiến ? ai tạo nên cảnh tương tàn đó? bởi vậy anh băn khoăn hỏi lòng mình "Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi. Để một mai tôi về làm cát bụi".. Bây giờ anh đã trở về với cát bụi nơi đó anh sẽ không thấy chiến tranh? Nói về mùa thu Trịnh Công Sơn xác nhận trong nhạc khúc "Nhìn những mùa thu đi". Mùa thu đi để lại chia ly nuối tiếc.
"Nhìn những mùa thu đi
Em nghe sầu lên trong nắng
Và lá rụng ngoài song
Nghe tên mình vào quên lãng
Nghe tháng ngày chết trong thu vàng ..."
Cuộc chiến Việt nam chấm dứt, có thể Trịnh Công Sơn hài lòng đến cuối cuộc đời ? Nhưng nhạc sĩ Ngô Thựy Miên anh đã ra đi làm người viễn xứ, trong đó hơn 3 triệu người Việt cùng một hoàn cảnh tâm trạng, hướng về Quê Hương trong những dịp thu về với lá vàng bay !!
Em hỏi anh mùa thu Saigòn
Nắng còn vương vương trên hàng phố vắng
Em hỏi anh mùa thu Saigòn
Nước mắt bây giờ có như mưa tuôn...
Trước 1975 thời kỳ phát triển mạnh về âm nhạc sáng tác hay phổ nhạc, Nhạc sĩ Phạm Duy dù sáng tác nhiều nhạc phẩm giá trị, nhưng Phạm Duy phổ thêm nhạc bài thơ của thi hào Guillaume Apollinaire "Mùa thu chết"
Muà Thu Chết
... Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo
Em nhớ cho: Mùa thu đã chết rồi
Ôi ngát hương thời gian mùi thạch thảo
Em nhớ cho rằng ta vẫn chờ em
Vẫn chờ em, vẫn chờ em, vẫn chờ
Vẫn chờ... đợi em.
Mùa hè đỏ lửa cuộc chiến khốc liệt, đến mùa thu vẫn còn mang theo những chiếc quan tài trong những chiều gíó đìu hiu, Người chồng ra đi chinh chiến không ngày trở về !nghĩa trang buồn với hàng me già rủ lá những chiếc khăn tang trên đầu người thiếu phụ !
Nước mắt mùa thu khóc ai trong chiều
Hàng cây trút lá nghĩa trang đìu hiu
Từng chiếc, từng chiếc lệ khô vàng héo
Buồn thương từng kiếp nằm trong mộ héo tên người đời quên
Nước mắt mùa thu khóc than triền miên
Nước mắt mùa thu khóc trong đêm dài
Mùa thu chới vơi tiếng mưa buồn rơi!
Tôi chưa đến Hà Nội vào mùa thu, nhưng Hà Nội 36 phố phường có nét đẹp riêng của nó vào mùa hạ những hàng cây cổ thụ có nhiều bóng mát, giúp khách bộ hành thỏa mái đi dạo quanh Hồ Hoàn Kiếm qua cầu Thê Húc vào đền Ngọc Sơn. Nhiều người có dịp đến Hà nội vào những chiều cuối thu có sương phủ mờ mờ và se lạnh, các cô gái Hà Thành mặc áo len quàng khăn tím đi xe Dream dưới những cơn mưa nhỏ hạt.. Mùa thu Hà Nội cũng là mùa cốm, cốm vốn là món quê hương quen thuộc ở vùng châu thổ sông Hồng.
Cốm thơm ngon nhất vào giữa thu có lẽ nhờ sữa hạt lúa hấp thụ khí hậu của mùa thu. Hạt cốm có màu xanh thơm gói trong lá sen, buộc bằng sợi rơm vàng nhạt, Vào những ngày thu khi nắng đã nhạt và thoảng trong gió heo may, cùng trái bưởi vàng, quả hồng mọng đỏ. Mùa thu Hà Nội rõ nét có mùi thơm của hoa sữa „Hà nội mùa thu" của Trịnh Công Sơn
Cây cơm nguội vàng,
Cây bàng lá đỏ
Nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ
Mái ngói thâm sâu
Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội
Mùa hoa sữa về thơm từng ngọn gió
Mùa cốm xanh về, thơm bàn tay nhỏ
Nhà thơ Phạm Chung với nhạc phẩm "Mùa xuân ngồi bên cửa sổ" nhìn em lang thang trên con đường Cổ Ngư thơ mộng dưới những hàng liễu rũ xuống Hồ Tây, Hồ Trúc Bạch hình thể theo thời gian không thay đổi, nhưng tiếc thay dòng nước xanh thưở nào ngày nay môi trường bị ô nhiễm
Có phải mùa thu đã qua
Em lang thang qua phố phường Hà Nội
Mặt hồ Gươm pha sương, em soi đời u tối
Mùa cốm hồng không đợi
Em nhớ ai mà mưa bụi bay?
Mùa thu quê nhà và mùa thu hải ngoại, có khác nhau không ? Bối cảnh ở Việt Nam với những nét trữ tình độc đáo riêng biệt Người lữ khách lưu dung trên phần đất khách quê người, nhạc sĩ Võ Hữu Toàn phổ nhạc "Mưa Paris - Mùa thu của tôi" giống như bài Paris có gì lạ không em ? dòng sông Seine mà nhiều người ta mơ ước đến thăm, nhưng thực tế nước đục ngầu với nét buồn nào đó xa xôi, Paris trong mùa mưa thu ôi nó buồn làm sao
Paris buồn giữa trời thu
Cơn mưa ùa theo hối hả
Tiếng đàn cùng tiếng gió
Thở dài thành những cơn mưa
Em là mùa thu của tôi
Chẳng đợi chờ sao lai đến
Cũng đành một lần lỗi hẹn
Sông Seine buồn quá xa xôi...
Những ngày ở Paris của Nguyên Sa và những thi sĩ khác đều có những bài thơ hay, trong đó có mối tình của Cung Trầm Tưởng trong những lần hẹn hò nơi quán nhỏ ở quận 13 ? và ngồi bên nhau trong vườn Luxemburg như những cặp tình nhân khác trong gió chiều thu ? Bài thơ "Mùa thu Paris" nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành một nhạc
Mùa thu Paris, trời buốt ra đi
Hẹn em quán nhỏ, hẹn em quán nhỏ
Rượu rưng rưng ly đỏ tràn trề ...
Mùa thu âm thầm bên vườn Lục Xâm
Ngồi quen ghế đá, ngồi quen ghế đá
Không em buốt giá từ tâm
Mùa thu nơi đâu, người em mắt nâu
Tóc vàng sợi nhỏ, tóc vàng sợi nhỏ
Chờ mong em chín đỏ trái sầu..
... và còn rất nhiều, nhưng chúng ta cũng không quên được bài thơ Dòng Dư Lệ của Nguyễn Bính tặng T.T.KH
Cho tôi ép nốt dòng dư lệ
Rỏ xuống thành thơ khóc chút duyên
T.T.KH
Gió đưa xác lá về đường
Thu sang nhuộm cả sầu thương một trời
Sầu thương nhuộm lấy hồn tôi,
Ðêm qua ngồi đọc thơ người xa xăm.
_________________  |
|
